Một sự kiện toàn cầu, nơi hội tụ những nhà khoa học nữ xuất sắc

Ba năm qua là khoảng thời gian thách thức nhất đối với khoa học trong lịch sử đương thời. Và phụ nữ đã giữ vai trò ở tuyến đầu, góp phần giải quyết các vấn đề chưa từng có liên quan đến biến đổi khí hậu, bệnh tật và cuộc khủng hoảng sức khỏe của đại dịch Covid-19. Mặc dù giữ vai trò thiết yếu trong việc đương đầu với các khủng hoảng khẩn cấp, các nhà khoa học nữ dường như vẫn chưa được công nhận và tưởng thưởng đầy đủ. Sau 2 năm liên tiếp trì hoãn do đại dịch toàn cầu Covid-19, giải thưởng khoa học quốc tế L’Oreal - UNESCO đã được kết nối lại vào năm nay.

Bắt đầu từ ngày 20/6, Paris đã trở thành nơi hội tụ của các bộ óc khoa học hàng đầu thế giới với chương trình hoạt động diễn ra trong suốt một tuần lễ. Một loạt các sự kiện kết nối giữa các nhà khoa học nữ xuất sắc trên toàn thế giới sẽ diễn ra bao gồm các chương trình báo cáo khoa học tại Viện Hàn Lâm Khoa học Pháp, các hội thảo khoa học cho các nhà khoa học nữ diễn ra trước ngày Lễ trao giải thưởng khoa học quốc tế Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học tại trụ sở UNESCO ở Paris vào ngày 23/6.

Các nhà khoa học nữ xuất sắc tại Lễ trao giải thưởng khoa học Quốc tế Vì sự phát triển Phụ nữ trong Khoa học

Giải thưởng nhà khoa học nữ xuất sắc thế giới năm nay, L’Oreal và UNESCO đã trao tặng mỗi giải thưởng trị giá 100,000 euros cho 15 nhà khoa học nữ xuất sắc trong các lĩnh vực Khoa học Sự sống, Môi trường, Vật lý, Toán học và Khoa học máy tính. Đây là những nhà nữ khoa học đã dành trọn đời đấu tranh cho một hoặc rất nhiều thách thức nan giải mà thế giới phải đương đầu ngày nay.

Thế giới cần có khoa học, khoa học cần đến phụ nữ

Thế giới đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có: Biến đổi khí hậu, thiếu thốn tài nguyên, rủi ro về sức khỏe như đại dịch Covid-19, cùng nhiều vấn đề thách thức khác, và những nhà khoa học nữ được lựa chọn trao giải L’Oréal-UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học đã chứng minh rằng những nghiên cứu khoa học đột phá của họ có thể góp phần to lớn như thế nào trong việc giải quyết những thách thức này. Bằng việc tôn vinh 45 nhà khoa học nữ xuất sắc từ khắp nơi trên thế giới trong buổi Lễ đặc biệt này, Quỹ L’Oréal Fondation và UNESCO đã thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ với các nhà khoa học nữ, những người có công lao rất lớn trong suốt thời gian vô cùng thử thách này và là sự tưởng thưởng ghi nhận những đóng góp có ý nghĩa và quan trọng của giới nữ khoa học, đồng thời gởi đi một thông điệp nhắc nhở với thế giới rằng khoảng cách giới vẫn còn tồn tại trong nghiên cứu khoa học và cần được đấu tranh gỡ bỏ.

Các đề tài được trao giải năm 2022 và 2020 chủ yếu thuộc về lĩnh vực y học, sinh học thần kinh và chăm sóc sức khỏe cộng đồng như những khám phá về mới về di căn ưng thư, bệnh trầm cảm, bệnh nhiễm trùng do vi-rút. Đặc biệt, sự phát triển đột phá của công nghệ mRNA của Giáo sư Katalin Karikó đã đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19, cũng như mở đường cho các liệu pháp điều trị trong tương lai đối với các bệnh phức tạp như ung thư, suy tim, đột quỵ, thiếu máu và các bệnh tự miễn dịch. Lĩnh vực y tế, sức khỏe còn vinh danh các nhà khoa học nữ với đề tài nghiên cứu về ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm ảnh hưởng đến trẻ em, đề tài kỹ thuật y sinh để phát triển các vật liệu sinh học cải tiến giúp thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào và đưa thuốc hướng đích hiệu quả hơn, tất cả đều hướng đến đem lại lợi ích lớn lao cho sức khỏe cộng đồng.

Ngoài ra, Giải thưởng quốc tế cũng vinh danh các nhà khoa học trong lĩnh vực môi trường với công nghệ nano giám sát các chất gây ô nhiễm nước, sử dụng vi khuẩn thân thiện môi trường tăng năng suất cây trồng, giảm thiểu việc sử dụng phân bón hóa học. Trong lĩnh vực thiên văn, đề tài của Giáo sư Françoise Combes (khu vực châu Âu) đã đem đến hiểu biết sâu rộng hơn cho nhân loại về sự ra đời và tiến hóa của các ngôi sao và thiên hà, bao gồm cả vai trò của các lỗ đen siêu lớn.

Giải thưởng quốc tế L’Oreal – UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học trong những năm gần đây cũng mở rộng lĩnh vực trao giải trong lĩnh vực Toán học và khoa học máy tính, với điển hình là giải thưởng dành cho Giáo sư Shafi Goldwasser (khu vực Bắc Mỹ) cùng công trình tiên phong của cô trong khoa học máy tính và mật mã, rất cần thiết cho giao tiếp an toàn qua internet cũng như chia sẻ dữ liệu cá nhân. Nghiên cứu của Giáo sư Shafi có tác động đáng kể đến sự hiểu biết của chúng ta về các bài toán hóc búa mà máy tính không thể tìm ra lời giải một cách hiệu quả.

Phương Chi