Thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Trung ương

Theo thông tin từ UBND tỉnh Điện Biên, căn cứ Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 10/02/2022 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 88/NQ-CP ngày 22/7/2022 của Chính phủ về việc ban hành chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 10/02/2022 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. UBND tỉnh đã tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Kế hoạch số 51-KH/TU ngày 13/6/2022 thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 10/02/2022 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 2917/KH-UBND ngày 13/9/2022 về triển khai Nghị quyết số 88/NQ-CP ngày 22/7/2022 của Chính phủ về việc ban hành chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 10/02/2022 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Trước đó, thực hiện Chỉ thị số 38/CT-TTg ngày 29/9/2020 về việc tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến và xuất khẩu khoáng sản, căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ban, ngành tỉnh và UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức quán triệt, tuyên truyền, triển khai thực hiện nghiêm Chỉ thị số 38/CT-TTg ngày 29/9/2020 của Thủ tướng Chính.

Tỉnh Điện Biên thực hiện nghiêm túc chỉ đạo từ Trung ương về tài nguyên khoáng sản

Cụ thể, UBND tỉnh đã chỉ đạo rà soát quy hoạch khoáng sản thuộc thẩm quyền đã phê duyệt trước ngày 01/01/2019 và xác định trong nội dung Phương án bảo vệ, khai thác, sử dụng tài nguyên trên địa bàn trong quy hoạch tỉnh, hiện UBND tỉnh đang chỉ đạo các sở ngành tỉnh khẩn trương hoàn thiện Quy hoạch tỉnh để trình cấp có thẩm quyền thẩm định trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Luật Quy hoạch năm 2017. Đến nay, quy hoạch tỉnh Điện Biên thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 109/QĐ-TTg ngày 27/01/2024. Chỉ đạo tổ chức thực hiện nghiêm Chỉ thị số 13-CT/TW ngày 12/01/2017 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng đối với lĩnh vực thăm dò, khai thác khoáng sản; không thực hiện cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản đối với khu vực có diện tích rừng tự nhiên theo đúng chỉ đạo của Ban Bí thư.

Đồng thời, UBND tỉnh Điện Biên đã chỉ đạo các lực lượng chức năng kiểm tra, rà soát các khu vực khai thác cát, sỏi lòng sông đã cấp phép đang triển khai thực hiện. Do đặc thù của tỉnh miền núi Tây Bắc, lòng sông, suối nhỏ, hẹp, trữ lượng cát, sỏi không lớn các dự án đã cấp phép đang triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh cơ bản không làm ảnh hưởng đến khả năng tiêu, thoát lũ, sự an toàn của các công trình ven sông. Đối với dự án làm ảnh hưởng đến sự ổn định của bờ sông, gây sạt lở bờ, bãi sông, tỉnh Điện Biên đã yêu cầu đánh giá ảnh hưởng và không xem xét gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản. Bên cạnh đó, hằng năm, địa phương này đã chỉ đạo các lực lượng chức năng tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện, chấn chỉnh và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động khoáng sản theo đúng quy định.

Trong năm 2023, cơ quan quản lý đã lập hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính đối 02 tổ chức, cá nhân vi phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản (01 tổ chức khai thác đá và 01 cá nhân khai thác cát trái phép) với tổng số tiền xử phạt là 106.323.638,4 đồng. UBND tỉnh Điện Biên đã giao Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, địa phương có liên quan thực hiện nghiêm thẩm định, trình phê duyệt báo cáo thăm dò khoáng sản thuộc thẩm quyền; thực hiện nghiêm việc gửi Giấy phép thăm dò thuộc thẩm quyền cấp phép về Bộ Tài nguyên và Môi trường; đã yêu cầu tổ chức, cá nhân đã được UBND cấp tỉnh phê duyệt trữ lượng trong báo cáo thăm dò khoáng sản thực hiện trách nhiệm nộp lưu trữ địa chất tại Cục Địa chất Việt Nam theo quy định.

Quản lý chặt chẽ hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản

Theo đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Điện Biên, thực hiện Luật Khoáng sản năm 2010; Nghị định số 23/2020/NĐ-CP ngày 24/02/2020 của Chính phủ quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông; thực hiện chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền theo quy định, năm 2023, UBND tỉnh Điện Biên đã phê duyệt Kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh tại Kế hoạch số 558/KH-UBND ngày 31/3/2023; phê duyệt giá khởi điểm, bước giá, tiền đặt trước và tiêu chí vốn chủ sở hữu của tổ chức tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với các khu vực đấu giá quyền khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh tại Quyết định số 1777/QĐ-UBND ngày 31/10/2023 (gồm 03 khu vực điểm mỏ cát, sỏi). Dự kiến tổ chức đấu giá trong Quý 1 năm 2024.

Trong năm 2023, địa phương này đã phê duyệt trữ lượng khoáng sản đối với 11 điểm mỏ cát, sỏi với tổng trữ lượng cát được phê duyệt là 1.053.759 m3; trữ lượng cuội, sỏi được phê duyệt là 97.105 m3. Tính đến cuối năm 2023, Điện Biên có 03 giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực. Nhìn chung các đơn vị được cấp giấy phép khai thác khoáng sản đã thực hiện đảm bảo tiến độ khai thác của dự án, sản lượng công suất so với giấy phép; chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động khoáng sản, bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh trật tự trong quá trình khai thác. Nhờ vậy, nhu cầu về khoáng sản là vật liệu xây dựng thông thường của người dân trên địa bàn cung đã đáp ứng cầu.

Chia sẻ với chúng tôi, anh Lê Văn Lương ở thành phố Điện Biên vừa khởi công xây căn nhà 5 tầng trên diện tích 60m2 cho biết. Do đặc thù của tỉnh miền núi, trước đây người dân chúng tôi luôn gặp khó khăn về nguồn cung vật liệu xây dựng. Giá cả cũng không ổn định. Tuy nhiên, những năm gần đây nguồn cung và giá cả cũng ổn định hơn.

ảnh minh họa

Theo ông Nguyễn Thành Trung, Trưởng phòng Khoáng sản và Tài nguyên nước, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Điện Biên, cho biết, để tăng cường công tác quản lý, bảo vệ nguồn tài nguyên, những năm qua, Sở đã thực hiện tốt công tác tiếp nhận và thẩm định hồ sơ, theo đúng trình tự thủ tục, Luật khoáng sản. Đẩy mạnh công tác phổ biến, tuyên truyền Luật Khoáng sản, nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng trong khai thác và bảo vệ tài nguyên khoáng sản, công tác cấp phép hoạt động khoáng sản theo đúng quy hoạch được phê duyệt, theo Luật Khoáng sản, các văn bản pháp lý liên quan. Chỉ đạo các đơn vị khai thác khoáng sản chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật trong hoạt động khai thác khoáng sản. Phối hợp với lực lượng chức năng kiểm tra, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Đồng thời, hạn chế cấp phép khai thác khoáng sản manh mún, nhỏ lẻ. Trên cơ sở đó, Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho UBND tỉnh Điện Biên các trình tự thủ tục phê duyệt dự án khai thác khoáng sản theo đúng yêu cầu, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản quy chế hoạt động khoáng sản, thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản ở địa phương.

Tuy nhiên, theo đại diện phòng Khoáng sản và Tài nguyên nước, thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Điện Biên cho biết, do đặc thù của tỉnh miền núi Tây Bắc, lòng sông, suối nhỏ, hẹp, trữ lượng cát, sỏi không lớn nhưng yêu cầu, điều kiện để được cấp phép khai thác cát, sỏi theo quy định phải thực hiện đầy đủ các trình tự như các loại khoáng sản khác. Do vậy nhiều tổ chức, cá nhân không đáp ứng được dẫn đến số lượng các tổ chức, cá nhân xin thăm dò, phê duyệt trữ lượng, cấp giấy phép khai thác khoáng sản cát, sỏi còn hạn chế. Trong khi nhu cầu cát xây dựng các công trình nhà nước cũng như các công trình dân sinh trên địa bàn ngày một tăng. Vì vậy, hoạt động khai thác trái phép cát làm vật liệu xây dựng thông thường do một số hộ gia đình, cá nhân vẫn còn diễn ra rải rác trên các lòng sông, lòng suối; một số tổ chức chấp hành chưa nghiêm các quy định về hoạt động khai thác khoáng sản, còn để xảy ra vi phạm trong quá trình khai thác.

Bảo vệ tốt môi trường trong khai thác khoáng sản

Theo đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Điện Biên, trong những năm qua, với sự chỉ đạo sát sao của các cấp chính quyền và việc ban hành đồng bộ, kịp thời hệ thống các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Khoáng sản, Luật Bảo vệ môi trường, công tác quản lý, bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Điện Biên đạt được nhiều kết quả tích cực. Các tổ chức, cá nhân hoạt động khoáng sản đều đã thực hiện lập các thủ tục về môi trường và được UBND tỉnh phê duyệt theo đúng quy định (Báo cáo đánh giá tác động môi trường, giấy phép khai thác khoáng sản); trước khi đi vào vận hành chính thức đã chủ động triển khai, thực hiện xây dựng các công trình bảo vệ môi trường theo nội dung cam kết bảo vệ môi trường; thực hiện chương trình quan trắc, giám sát môi trường định kỳ theo quy định.

Tiếp nối những thành quả trước, năm 2023, hoạt động quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản vẫn được triển khai thực hiện trên các mặt công tác, ngày càng khẳng định vai trò, mang lại nhiều hiệu quả thiết thực; Hệ thống chính sách, pháp luật về môi trường tiếp tục được hoàn thiện góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về môi trường. Công tác bảo vệ môi trường được đẩy mạnh, phát hiện và xử lý kịp thời các vụ việc, cơ sở có dấu hiệu ô nhiễm; các điểm nóng về môi trường đã cơ bản được xử lý; nâng cao chất lượng và thực hiện nghiêm túc quy trình lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, Giấy phép môi trường đối với các dự án, cơ sở khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Trong năm 2023 đã có 15 tổ chức thực hiện nộp tiền ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường trong khai thác khoáng sản theo đúng quy định tại Điều 37 Nghị định 08/2022/NĐ-CP với tổng số tiền ký quỹ 956.086.571 đồng; trên địa bàn tỉnh không xảy ra sự cố môi trường, đối với các cơ sở khai thác khoáng sản, chủ cơ sở đều có phương án ứng phó sự cố môi trường trong quá trình khai thác và sản xuất.

Tuy nhiên, ở đâu đó vẫn còn đơn vị chưa nghiêm túc chấp hành các quy định của pháp luật về môi trường như quan trắc, giám sát môi trường định kỳ theo đúng nội dung cam kết. Nguyên nhân được cho là các mỏ khoáng sản của tỉnh có quy mô, trữ lượng nhỏ, nằm xa trung tâm nên ít ảnh hưởng; trách nhiệm về bảo vệ môi trường của một số đơn vị hoạt động khoáng sản chưa cao.

ảnh minh họa

Ông Nguyễn Thành Trung, Trưởng phòng Khoáng sản và Tài nguyên nước cho biết, để thực hiện tốt công tác quản lý, khai thác khoáng sản trên địa bàn Sở tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh về việc cấp giấy phép hoạt động khoáng sản và quản lý hoạt động khai thác khoáng sản. Hướng dẫn tổ chức, cá nhân về trình tự, thủ tục cấp phép hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh theo quy định của Luật Khoáng sản. Tăng cường quản lý khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm có hiệu quả tài nguyên khoáng sản trong đó tập trung tổ chức thẩm định và trình UBND tỉnh cấp phép hoạt động khoáng sản theo thẩm quyền; phối hợp triển khai thực hiện lập quy hoạch khai thác khoáng sản; tiếp tục thực hiện việc tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, kiểm tra thanh tra việc chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân có các hoạt động khoáng sản. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phương án cải tạo và bảo vệ môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh.

Tổng số tiền các tổ chức cá nhân đã thực hiện nghĩa vụ tài chính năm 2023:   

Trong đó : 17.192.856.793 đồng

- Thuế tài nguyên: 7.566.839.291 đồng

- Phí bảo vệ môi trường: 2.951.115.269 đồng

- Thuế thu nhập doanh nghiệp: 496.705.967 đồng

- Thuế GTGT: 6.178.196.266 đồng

Tổng số tiền ký quỹ phục hồi môi trường trong khai thác khoáng sản đã nộp năm 2023 là 956.086.571 đồng.

Tiếp tục đề ra các giải pháp đồng bộ

Mặc dù công tác quản lý nhà nước về khoáng sản trên địa bàn tỉnh Điện Biên thời gian qua đạt được những kết quả tốt. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn những khó khăn cần giải quyết như: Các tài liệu điều tra, thăm dò địa chất khoáng sản còn thiếu tính định lượng để làm cơ sở cho việc  cấp phép hoạt động khoáng sản theo đúng quy định của Luật Khoáng sản năm 2010; Nhu cầu cát xây dựng các công trình nhà nước cũng như các công trình dân sinh trên địa bàn ngày một tăng, trong khi nguồn cung cấp vật liệu xây dựng của các tổ chức được cấp phép có hạn chưa đáp ứng được nhu cầu, dẫn đến việc người dân còn tự ý khai thác cát rải rác trên các lòng sông, lòng suối còn diễn ra; một số tổ chức chấp hành chưa nghiêm các quy định về hoạt đồng khai thác khoáng sản, còn để xảy ra vi phạm trong quá trình khai thác; Chưa có quy định cụ thể về quản lý, cấp phép đất san lấp cũng như việc tận dụng khoáng sản dôi dư từ công trình, dự án này để phục vụ công trình dự án khác; khai thác, thu hồi khoáng sản trong quá trình xây dựng cơ bản mỏ; Lực lượng thanh tra chuyên ngành khoáng sản còn thiếu, chưa thường xuyên tổ chức các cuộc thanh tra, kiểm tra nên đôi khi còn chưa kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp hoạt động khoáng sản trái pháp luật; Các điểm mỏ trên địa bàn tỉnh chưa được nhà nước điều tra, đánh giá trữ lượng; giải phóng mặt bằng nên các đơn vị trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản vẫn phải thực hiện các thủ tục thăm dò, phê duyệt trữ lượng, đền bù, giải phóng mặt bằng nên thời gian triển khai dự án kéo dài.

Do vậy, theo đại diện UBND tỉnh Điện Biên, để tăng cường công tác quản lý hoạt động thăm dò, khai thác cát, sỏi lòng sông, suối, trong thời gian tới UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo các sở, ban ngành tỉnh, cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn tiếp tục thực hiện nghiêm các quy định của Trung ương và các văn bản chỉ đạo của tỉnh về hoạt động khoáng sản; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về khoáng sản để tạo sự chuyển biến cơ bản về mặt nhận thức và hành động đối với các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong công tác bảo vệ khoáng sản cát, sỏi chưa khai thác; tiếp tục tuyên truyền, vận động khuyến khích người dân và các phương tiện thông tin đại chúng, phản ánh về tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm theo quy định; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh; Đồng thời, kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét, ban hành trình tự, thủ tục quản lý và cấp phép khai thác cát, sỏi lòng sông, suối nhỏ khu vực miền núi vùng sâu, vùng xa có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn theo hướng đơn giản để giảm suất đầu tư xây dựng công trình, thu hút đầu tư phát triển kinh tế, xã hội.

Cần giải pháp đồng bộ để kết quả tốt hơn

Đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Điện Biên cũng cho biết, Sở tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về môi trường cho các chủ cơ sở khai thác khoáng sản; kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật còn thiếu tính khả thi, chưa đảm bảo tính kịp thời, thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường; Nâng cao chất lượng và thực hiện nghiêm túc quy trình lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, Giấy phép môi trường đối với dự án, cơ sở khai thác khoáng sản; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, tập trung rà soát, tổ chức kiểm tra các dự án đầu tư, các cơ sở sản xuất kinh doanh, đặc biệt là các cơ sở hoạt động khoáng sản kịp thời xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về môi trường, khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường; Giám sát chặt chẽ công tác bảo vệ môi trường trong quá trình cải tạo, phục hồi môi trường, chế độ thông tin, báo cáo về việc thực hiện nội dung phương án cải tạo, phục hồi môi trường đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Theo đó, Sở cũng đề xuất, kiến nghị với Bộ Tài nguyên và Môi trường sớm tiếp tục tổ chức điều tra, đánh giá tiềm năng các loại khoáng sản theo quy định để khoanh định và công bố là khoáng sản phân tán, nhỏ lẻ; tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Xem xét ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành quy định về quản lý và cấp phép khai thác cát, sỏi lòng sông, suối nhỏ khu vực miền núi vùng sâu, vùng xa có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn; ban hành quy định cụ thể về quản lý, cấp phép đất san lấp theo hướng đơn giản dễ thực hiện; có hướng dẫn cụ thể việc việc sử dụng khoáng sản dôi dư từ công trình, dự án này để phục vụ công trình dự án khác; khai thác, thu hồi khoáng sản trong quá trình xây dựng cơ bản mỏ. Xem xét quy định việc sử dụng ngân sách để thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng để thuận lợi trong triển khai thực hiện cho đơn vị trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản.

Bài 3: Bước đột phá về quản lý tài nguyên đất

Nhất Nam

Bài 1: https://tainguyenvamoitruong.vn/dien-bien-trien-khai-dong-bo-cong-tac-quan-ly-nha-nuoc-ve-tai-nguyen-va-moi-truong-bai-1-quan-ly-tot-khai-thac-hieu-qua-tai-nguyen-nuoc-cid113471.html