Toàn cảnh buổi hội thảo

Đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam ra Bắc vừa là nghĩa vụ cũng là vinh dự

Khai mạc hội thảo, ông Trịnh Tuấn Sinh, Phó Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa, nhấn mạnh ý nghĩa lịch sử của việc Trung ương Đảng, Chính phủ và Bác Hồ quyết định lãnh đạo, chỉ đạo công tác đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam ra miền Bắc.

Theo đó, cuối tháng 8/1954, sau đúng 1 tháng ký Hiệp định Giơnevơ, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ra Chỉ thị, trong đó nêu rõ: “Cần tổ chức một cuộc tuyên truyền, giáo dục một cách sâu rộng cho cán bộ và đồng bào ở địa phương về nghĩa vụ đón tiếp bộ đội, thương binh, cán bộ và đồng bào miền Nam ra... Phải làm cho cán bộ và nhân dân nhận thấy việc đón tiếp và giúp đỡ này là một nghĩa vụ và cũng là một vinh dự của mình. Cần có thái độ ân cần, chăm sóc, giúp đỡ như đối với anh chị em ruột thịt, càng không phải là có thái độ ban ơn, mà chính là phải có thái độ đối với những người có công đối với Tổ quốc, có công với bản thân mình và đã cùng mình chiến đấu gian khổ lâu nay"...

Có thể nói, đây không chỉ là đợt chuyển quân thông thường, mà còn là đợt chuyển quân mang trong đó những chủ trương, chính sách về quản lý, đãi ngộ, sử dụng và bồi dưỡng - đào tạo đội ngũ cán bộ, vừa góp phần cho công cuộc xây dựng CNXH ở miền Bắc, vừa chuẩn bị lực lượng cho cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước sau này.

Sự kiện này chứng tỏ, nhân dân hai miền Nam - Bắc luôn đoàn kết một lòng, sẵn sàng vượt qua muôn vàn khó khăn gian khổ, dũng cảm trong xây dựng và chiến đấu, góp phần viết nên trang sử oanh liệt trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam yêu dấu.

Thời điểm lịch sử ấy, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa vinh dự là địa phương đầu tiên được Trung ương Đảng, Chính phủ và Bác Hồ tin tưởng giao nhiệm vụ đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc. Thực hiện nhiệm vụ của Trung ương Đảng, Chính phủ và Bác Hồ giao, bằng tình cảm và trách nhiệm của mình, Thanh Hóa đã tổ chức đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tại các địa điểm: Sầm Sơn, Quảng Xương, Hoằng Hóa,... Địa điểm đầu tiên đón tiếp là Lạch Hới, xã Quảng Tiến (nay là phường Quảng Tiến, TP Sầm Sơn). Nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng, việc đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam đã diễn ra chu đáo, thân tình, với tình cảm ruột thịt Bắc - Nam một nhà.

Từ ngày 25/9/1954 đến ngày 1/5/1955, Thanh Hóa đã đón tiếp 7 đợt gồm 1.869 thương bệnh binh; 47.346 cán bộ; 5.922 học sinh và 1.443 gia đình cán bộ tập kết ra Bắc. Tỉnh đã chỉ đạo Ty Thương binh mượn nhà dân để thành lập và tổ chức 12 trạm đón tiếp. Ngành y tế đã xây dựng một trạm cấp cứu tại Sầm Sơn, 2 trạm y tế đặt ở 2 xã Hoằng Quang và Hoằng Lộc (Hoằng Hóa), xây bệnh xá ở xã Thiệu Đô (Thiệu Hóa) để kiểm tra sức khỏe cho cán bộ, chiến sĩ, đồng bào và học sinh miền Nam. Cùng với việc chuẩn bị cơ sở vật chất đón tiếp, tỉnh đã chỉ đạo các huyện ủng hộ bằng vật chất để giúp đỡ đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết.

Ngay khi vừa đặt chân lên mảnh đất Sầm Sơn, đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam đã được Đảng bộ, quân và dân Thanh Hóa tiếp đón bằng tất cả sự chân thành, yêu thương và tình cảm ruột thịt. Sống trong vòng tay yêu thương trên đất Bắc, hàng vạn người con phương Nam đã học tập, lao động, công tác, rèn luyện và chiến đấu. Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt; khi đêm về thì đau đáu nỗi nhớ quê, tìm đến nhau, thông báo từng mẩu tin nơi quê nhà, rồi lặng im nhìn nhau, đong đầy niềm thương nhớ.

Phó Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa, Trịnh Tuấn Sinh phát biểu khai mạc hội thảo

Đáp lại nghĩa tình sâu nặng của nhân dân Thanh Hóa và nhân dân miền Bắc, đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết, đã coi Thanh Hóa, coi miền Bắc là quê hương thứ hai của mình, ra sức học tập, lao động, sản xuất, công tác, đóng góp nhiều thành tích vào sự nghiệp thống nhất đất nước. Nhiều cán bộ, thương binh, bệnh binh, con em miền Nam sau khi dưỡng bệnh, học tập, rèn luyện, lại tự nguyện làm đơn lên đường nhập ngũ, kề vai sát cánh cùng đồng chí, đồng đội vào miền Nam chiến đấu giải phóng quê hương. Nhiều học sinh miền Nam tập kết ra Bắc, sau này đã trở thành những “hạt giống đỏ”, trở thành những cán bộ cốt cán, lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước; nhiều người công tác ở các bộ, ngành, địa phương; nhiều người trở thành các tướng lĩnh quân đội, công an; trở thành nhà giáo, y bác sỹ, nhà khoa học, nghệ sĩ, doanh nhân thành đạt... đã có những cống hiến, đóng góp to lớn vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất nước nhà.

Phó Bí thư Tỉnh ủy Trịnh Tuấn Sinh nêu rõ: Với truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc, “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây”, Hội thảo là dịp để cán bộ, đảng viên, các tầng lớp Nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ nhận thức sâu sắc và mãi khắc ghi một sự kiện lịch sử quan trọng trong sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, của đất nước; càng tự hào với truyền thống đoàn kết, yêu nước trong suốt hàng nghìn năm lịch sử của dân tộc; tự hào với tinh thần yêu nước, dũng cảm, kiên cường, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn, thử thách, xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Trong quá trình chuẩn bị hội thảo, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa đã nhận được gần 60 báo cáo tham luận của các đồng chí nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước; các đồng chí nguyên là con em, học sinh miền Nam tập kết ra Bắc; các nhà nghiên cứu, nhà khoa học và cơ quan, ban, ngành, các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh. Mỗi tham luận gửi đến hội thảo là một công trình nghiên cứu khoa học công phu, tâm huyết của các tác giả, các tập thể, được tiếp cận từ nhiều nguồn sử liệu khác nhau, từ nhiều góc nhìn khác nhau, nhưng tất cả đều khẳng định chủ trương, đường lối vô cùng sáng suốt, đúng đắn của Đảng, Chính phủ và Bác Hồ kính yêu đối với cuộc chuyển quân này; khẳng định những đóng góp to lớn cả về tinh thần và vật chất của các cấp ủy đảng, chính quyền, Nhân dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa nói riêng và các tỉnh miền Bắc nói chung đối với đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc. Đồng thời, khẳng định tình cảm sâu sắc của đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam đối với Nhân dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa và Nhân dân các tỉnh miền Bắc.

Đồng chí Phó Bí thư Tỉnh ủy đề nghị các đại biểu tham dự hội thảo tập trung trao đổi, thảo luận làm sáng rõ hơn tình hình quốc tế, khu vực và đất nước trong bối cảnh thi hành Hiệp định Giơnevơ, để làm sâu sắc thêm tầm nhìn chiến lược, chủ trương đúng đắn, sáng suốt của Trung ương Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc đưa đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc để đào tạo, bồi dưỡng chuẩn bị đội ngũ cán bộ, chiến sĩ vừa góp phần cho công cuộc xây dựng CNXH ở miền Bắc, vừa chuẩn bị lực lượng cho cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc sau này. Đây cũng chính là một luận điểm khoa học sâu sắc về chiến lược đào tạo nguồn nhân lực cho công cuộc xây dựng và trong mọi hoàn cảnh.

Cùng với đó, làm rõ hơn vai trò, trách nhiệm của Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa tại thời điểm địa phương còn muôn vàn khó khăn, nhưng đã lãnh đạo, chỉ đạo, vận động quân và dân trong tỉnh với tinh thần đoàn kết, cách mạng, sẻ chia, đã huy động cao nhất cả về tinh thần và vật chất để đón tiếp, chăm sóc đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam ngay từ những ngày đầu đặt chân lên mảnh đất Thanh Hóa. Làm rõ thêm những tình cảm sâu nặng của đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc đối với Đảng bộ, quân và dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa nói riêng và miền Bắc nói chung. Sự trưởng thành và những đóng góp của các thế hệ học sinh, đồng bào, cán bộ, chiến sĩ miền Nam tập kết ra Bắc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Bài học kinh nghiệm về sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương phát biểu chỉ đạo tại hội thảo

Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo Trưởng Ban Tuyên giáo trung ương đánh giá cao Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa tổ chức hội thảo: “Thanh Hóa với đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc - 70 năm sâu nặng nghĩa tình”. Đây là hoạt động có ý nghĩa quan trọng trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 70 năm đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc. Là dịp khẳng định những tình cảm sâu nặng của Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa và Nhân dân miền Bắc đối với đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh Việt Nam tập kết ra Bắc; đồng thời là sự kiện để tỏ rõ tình cảm, sự tri ân của cán bộ, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam đối với Nhân dân Thanh Hóa và Nhân dân miền Bắc XHCN.

Đồng chí Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhấn mạnh, Thanh Hóa là vùng đất địa linh nhân kiệt, có truyền thống lịch sử, văn hóa, cách mạng, có vai trò trọng yếu cả về chính trị, quân sự và kinh tế trong suốt chặng đường cách mạng, đấu tranh giành độc lập, tự do cũng như trong các cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, quân và dân tỉnh Thanh Hóa đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, hy sinh, góp phần to lớn vào thắng lợi vẻ vang của dân tộc.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Thanh Hóa đã huy động nhiều sức người, sức của cùng với cả nước làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu”, được Bác Hồ khen ngợi “Tiếng Điện Biên Phủ đến đâu, đồng bào Thanh Hóa cũng có một phần vinh dự đến đó”. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ và những chiến thắng oanh liệt của quân và dân ta trên các mặt trận quân sự và ngoại giao, Hiệp định Giơnevơ về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam được ký kết. Với tầm nhìn chiến lược, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có quyết định đúng đắn, kịp thời đưa một lực lượng cán bộ, chiến sĩ và con em học sinh miền Nam, đồng bào miền Nam tập kết ra miền Bắc nhằm mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn bị lực lượng hết sức quan trọng cho công cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và xây dựng đất nước ngày nay.

Trong cuộc chuyển quân lịch sử đó, tỉnh Thanh Hóa được Trung ương Đảng lựa chọn là nơi đón tiếp, chăm sóc, nuôi dưỡng đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam. Địa điểm đầu tiên tập kết tại cảng Lạch Hới, xã Quảng Tiến, nay là phường Quảng Tiến, TP Sầm Sơn. Thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng, phát huy truyền thống đoàn kết dân tộc, bằng trách nhiệm cao nhất và tình cảm thiêng liêng Nam - Bắc một nhà, tỉnh Thanh Hóa đã khắc phục mọi khó khăn, tổ chức đón tiếp, tạo mọi điều kiện tốt nhất về nơi ăn, chốn ở, nuôi dưỡng đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam chu đáo và an toàn.

Tình cảm thân thiết của Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa là nguồn sức mạnh cổ vũ, động viên những cán bộ, chiến sĩ, học sinh, các gia đình miền Nam tập kết ra Bắc nỗ lực vượt qua khó khăn, sớm ổn định cuộc sống, tích cực học tập, lao động, sản xuất và chiến đấu, góp phần quan trọng để thực hiện thắng lợi sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc.

Đồng chí Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nêu rõ: 70 năm đã trôi qua nhưng tình cảm và trách nhiệm của Nhân dân miền Bắc, trong đó có Nhân dân tỉnh Thanh Hóa đối với cán bộ, chiến sĩ, đồng bào và các thế hệ học sinh miền Nam tập kết ra Bắc mãi mãi khắc ghi trong lịch sử dân tộc ta, khẳng định chân lý “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một”; là biểu tượng sinh động về nghĩa tình đồng bào, đồng chí yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, sẵn sàng chia sẻ mọi khó khăn, gian khổ, hy sinh; là bài học kinh nghiệm quý báu về sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.

Đồng chí tin tưởng thông qua những bài viết và ý kiến tham luận tại hội thảo sẽ bổ sung, làm sâu sắc cơ sở khoa học và thực tiễn về một sự kiện quan trọng trong lịch sử cách mạng của Đảng và dân tộc; đồng thời cung cấp thêm nguồn thông tin, tư liệu quý giá phục vụ công tác tuyên truyền, giáo dục lòng yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc.

Để phát huy hiệu quả các kết quả nghiên cứu, Ban Tổ chức và các cơ quan báo chí, truyền thông đẩy mạnh tuyên truyền, khẳng định về vị trí, vai trò, tầm vóc của sự kiện tập kết ra Bắc. Các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và các đại biểu, diễn giả tiếp tục nghiên cứu, khai thác, phát huy, vận dụng các bài học kinh nghiệm về sự kiện lịch sử trọng đại này trong công cuộc đổi mới của đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cũng như công cuộc hội nhập quốc tế.

Các đại biểu tham dự hội thảo

Đối với tỉnh Thanh Hóa, các cấp, ngành, cán bộ, đảng viên và Nhân dân trong tỉnh tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền về những thành tựu to lớn của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế; tôn vinh và tri ân các thế hệ cha anh đã có nhiều công lao cống hiến, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; khẳng định sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam; khẳng định tinh thần đại đoàn kết dân tộc trong quá khứ, hiện tại và tương lai.

Cùng với đó, tỉnh cần chuẩn bị tốt các điều kiện để tổ chức thành công Lễ khánh thành công trình Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc và Lễ kỷ niệm 70 năm đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc tại TP. Sầm Sơn. Tiếp tục nghiên cứu, đầu tư xây dựng, sưu tầm, bổ sung phong phú tư liệu vào Khu lưu niệm, tạo thành điểm đến tham quan, thu hút du khách trong và ngoài nước.

Đảng bộ, chính quyền, quân và dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa tiếp tục đoàn kết, chung sức, chung lòng, phát huy trí tuệ, niềm tin và khát vọng, nỗ lực phấn đấu, bứt tốc về đích để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 2025, xây dựng Thanh Hóa trở thành cực tăng trưởng ở phía Bắc của Tổ quốc.

Kiều Vượng