Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Giám đốc Sở TN&MT Ninh Bình Lê Hùng Thắng cho biết, thực hiện Kế hoạch số 92/KH-UBND tỉnh ngày 06/5/2024 của UBND tỉnh Ninh Bình về triển khai thi hành Luật TNN trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Hôm nay, Sở TN&MT tỉnh Ninh Bình phối hợp cùng Cục Quản lý TNN, Bộ TN&MT tổ chức hội nghị phổ biến, tuyên truyền Luật TNN số 28/2023/QH15 và các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật.

Phó Giám đốc Sở TN&MT Ninh Bình Lê Hùng Thắng phát biểu khai mạc

Ông Lê Hùng Thắng cũng cho biết, ngày 27/11/2023, Quốc hội đã thông qua Luật TNN số 28/2023/QH15. Để quy định chi tiết thi hành Luật, ngày 16/5/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 53/2024/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật TNN, Nghị định số 54/2024/NĐ-CP quy định việc hành nghề khoan nước dưới đất, kê khai, đăng ký, cấp phép, dịch vụ TNN và tiền cấp quyền khai thác TNN. Đồng thời, ngày 16/5/2024, Bộ TN&MT cũng đã ban hành 03 Thông tư quy định chi tiết thi hành Luật (số 03/2024/TT-BTNMT quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật TNN; số 04/2024/TT-BTNMT quy định việc kiểm tra việc chấp hành pháp luật về TNN và thẩm định, nghiệm thu kết quả hoạt động điều tra cơ bản TNN; số 05/2024/TT-BTNMT quy định việc di chuyển, thay đổi vị trí, giải thể trạm quan trắc TNN dưới đất). Các văn bản quy phạm pháp luật nêu trên có hiệu lực đồng thời với thời điểm Luật TNN có hiệu lực, ngày 01/7/2024.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Quản lý TNN Nguyễn Minh Khuyến cho biết, tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội XV, Quốc hội đã thông qua Luật TNN số 28/2023/QH15 đánh dấu một bước tiến rất lớn trong tư duy, cách tiếp cận, thay đổi phương thức quản trị TNN “chuyển dần từ phương thức quản lý hành chính sang quản lý hành chính kết hợp công cụ kinh tế” trong bối cảnh TNN Việt Nam được đánh giá đang đứng trước nhiều thách thức, việc quản lý thông qua 04 nhóm chính sách được thể hiện xuyên suốt trong Luật, gồm: (1) Bảo đảm an ninh nguồn nước; (2) Xã hội hóa ngành nước; (3) Kinh tế TNN; (4) Bảo vệ TNN, phòng chống tác hại do nước gây ra.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý TNN Nguyễn Minh Khuyến phát biểu

Bốn nhóm chính sách này được thể hiện xuyên suốt nội dung Luật TNN và các văn bản hướng đẫn với các điểm mới được bổ sung tại 10 chương về: (i) Nguyên tắc quản lý, bảo vệ, điều hòa, phân phối, phát triển, khai thác, sử dụng TNN, phòng, chống và khắc phục tác hại do nước gây ra; (ii). Điều tra cơ bản TNN, chiến lược, quy hoạch TNN; (iii). Quy định về bảo vệ, phục hồi nguồn nước; (iv). Điều hoà, phân phối TNN; (v). Khai thác, sử dụng TNN; (vi). Phòng, chống, khắc phục tác hại do nước gây ra; (vii). Công cụ kinh tế, chính sách, nguồn lực cho hoạt động quản lý, bảo vệ TNN; (viii). Hợp tác quốc tế; (ix). Thanh tra, kiểm tra và (x) trách nhiệm thi hành. 

Trong đó, có một số điểm mới cụ thể về: (1) Phục hồi nguồn nước; (2) ban hành kế hoạch bảo vệ nước dưới đất; (3) xây dựng kế hoạch sử dụng nước trên cơ sở kịch bản nguồn nước do Bộ TN&MT công bố; (4) hướng dẫn tổ chức triển khai việc hạn chế khai thác nước dưới đất (điều chỉnh bỏ vùng cấm 3 và vùng hỗn hợp đã công bố theo luật 2012); (5) đăng ký khai thác nước mặt, nước dưới đất (với tất cả quy mô); (6) hành lang bảo vệ TNN (được kế thừa các mốc, hành lang thủy lợi, đê, giao thông thủy); (7) cập nhật kết quả điều tra cơ bản vào hệ thống cơ sở dữ liệu TNN quốc gia; (8) quy định cụ thể quy trình kiểm tra TNN; (9) quy định cụ thể quy trình chuyển đổi, di chuyển trạm quan trắc nước dưới đất; (10) Ban hành danh mục hồ chứa phải có quy chế phối hợp; (11) Công trình trọng điểm phải được Chính phủ ban hành danh mục và có bảo vệ theo quy định; (12) Điều tra cơ bản về bảo vệ nguồn nước, chất lượng nước, phục hồi nguồn nước đã quy định được sử dụng ngân sách bảo vệ môi trường; (13) quy định cụ thể hệ thống cơ sở dữ liệu TNN hướng tới chuyển đổi số; (14) An ninh nguồn nước (thể chế hóa Kết luận số 36 của Bộ chính trị về an ninh nguồn nước và an toàn hồ đập); (15) Hạch toán TNN, chỉ số an ninh nguồn nước, bổ sung nhân tạo nước dưới đất và một số nhệm vụ khác.

Phó Cục trưởng Nguyễn Minh Khuyến đã cho biết, Luật TNN và các văn bản quy định chi tiết được ban hành đã quy định trách nhiệm cụ thể của các cơ quan, ban, ngành ở Trung ương và địa phương, trong đó Luật đã giao cho địa phương thực thi 28 nội dung để tổ chức thi hành Luật (điều tra cơ bản, phương án khai thác trong quy hoạch tỉnh, lập, cắm mốc hành lang bảo vệ nguồn nước, hạn chế khai thác nước dưới đất, vùng bảo hộ vệ sinh công trình lấy nước sinh hoạt, lập và ban hành danh mục hồ ao không được san lấp, dòng chảy tối thiểu trên sông, suối nội tỉnh...). Việc phân cấp, phân quyền, chú trọng đề cao vai trò, trách nhiệm các bên liên quan đã được cụ thể hóa trong 02 Nghị định, 03 Thông tư hướng dẫn thi hành Luật TNN.

Quang cảnh Hội nghị

Để triển khai thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật nêu trên, Bộ TN&MT đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật (Quyết định số 274-TTg ngày 02/4/2024), tuyên truyền, phổ biến pháp luật về TNN trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đồng thời, ngay khi các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật được ban hành, Bộ TN&MT đã có 03 văn bản gửi các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị phổ biến văn bản cũng như sẵn sàng triển khai khi các văn bản nêu trên có hiệu lực thi hành.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã được nghe các báo cáo viên thuộc Cục Quản lý TNN (Bộ TN&MT) giới thiệu tổng quan về những điểm mới của Luật TNN năm 2023 và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành Luật. Đồng thời, phổ biến trách nghiệm của các cấp, ngành ở địa phương; trách nhiệm của các tổ chức khai thác, sử dụng nước trong việc chấp hành các quy định của Giấy phép khai thác và quy định pháp luật về TNN.

Trên cơ sở những văn bản được giới thiệu, các báo cáo viên cũng trao đổi, giải đáp các câu hỏi, vướng mắc của các đại biểu trong quá trình nghiên cứu, triển khai các Luật TNN 2023 và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn Luật tại địa phương; đặc biệt là những nội dung về quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực TNN và những vấn đề trong thực tiễn khi áp dụng triển khai thi hành Luật tại địa phương.

 Thanh Tâm