Ảnh minh họa.

Nằm trong chuỗi hoạt động chào mừng kỷ niệm 45 năm hình thành và phát triển (1976-2021), 10 năm thành lập Trường Đại học TN&MT TP. Hồ Chí Minh và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì. Theo kế hoạch KH&CN thường niên, ngày 26/11, Trường Đại học TN&MT TP. Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị KHCN toàn quốc lần thứ 5 với Chủ đề: “Quản lý TN&MT hướng đến phát triển bền vững trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0”.

Hội nghị là dịp để các nhà khoa học trong nước và quốc tế giới thiệu những kết quả nghiên cứu mới và trao đổi kinh nghiệm BVMT, sử dụng hợp lý tài nguyên và ứng phó với BĐKH trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0. Đồng thời, hình thành mối liên kết giữa các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước hợp tác nghiên cứu và ứng dụng những công nghệ, kỹ thuật hiện đại trong các lĩnh vực BVMT, quản lý tài nguyên thiên nhiên và ứng phó với BĐKH; tạo diễn đàn học thuật cho nghiên cứu sinh, học viên cao học và sinh viên học tập, trao đổi kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm trong nghiên cứu khoa học; công bố những kết quả nghiên cứu mới có giá trị.

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến. PGS.TS. Huỳnh Quyền - Hiệu trưởng Nhà trường; PGS.TS. Vũ Xuân Cường - Chủ tịch Hội đồng trường; PGS.TS. Hồ Thị Thanh Vân - Trưởng phòng KHCN&QHĐN chủ trì hội nghị. Tham dự Hội nghị tại điểm cầu Hà Nội có TS. Trần Bình Trọng - Vụ trưởng Vụ KH&CN; ông Giang Đức Chung - Phó Vụ trưởng Vụ TCCB, Bộ TN&MT cùng rất nhiều các nhà quản lý, chuyên gia, các nhà khoa học ở các trường đại học trong và ngoài nước tham dự.

Phát biểu tại Hội nghị, PGS.TS. Huỳnh Quyền cho biết, xác định hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ là một nhiệm vụ quan trọng luôn được Nhà trường quan tâm, chỉ đạo triển khai thực hiện và xem đó là một trong những tiền đề để khẳng định vị thế của Trường trong lộ trình phát triển hướng đến mục tiêu trở thành trường đại học nghiên cứu mạnh về khoa học và chuyển giao công nghệ trong nước và ngang tầm khu vực. Hội nghị toàn quốc năm 2021 tập trung vào các lĩnh vực nghiên cứu: Quản lý và sử dụng hợp lý các dạng tài nguyên; kỹ thuật xử lý ONMT; BĐKH và khả năng thích ứng; ứng dụng công nghệ tiên tiến trong quản lý tài nguyên, BVMT và ứng phó với BĐKH trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0; vật liệu và năng lượng sạch.

Đại diện lãnh đạo Bộ TN&MT, TS. Trần Bình Trọng đã đánh giá rất cao về sự nỗ lực dạy và học của thày và trò Trường Đại học TN&MT TP. Hồ Chí Minh trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đã và đang diễn ra. Một trong những nỗ lực được ghi nhận và đánh giá cao là của Nhà trường là sự đổi mới mạnh mẽ mô hình quản trị, nâng cao năng lực của hệ thống quản lý và điều hành các cấp; đồng thời Nhà trường chú trọng chất lượng và hiệu quả các mặt hoạt động, xây dựng các tiền đề vững chắc để thực hiện thành công cơ chế tự chủ toàn diện; thực hiện trao đổi học tập và áp dụng mô hình quản trị của các trường đại học tiên tiến trên thế giới; từng bước tái cấu trúc kèm theo tăng quyền tự chủ cho các đơn vị cấp khoa, các đơn vị quản lý, đơn vị nghiên cứu thực hiện chuyển giao công nghệ của Nhà trường. Bên cạnh đó, đổi mới chính sách tuyển dụng, tạo điều kiện và môi trường làm việc tốt nhất để thu hút được những tiến sĩ trẻ về làm việc; bồi dưỡng, nâng cao trình độ tiếng Anh và các kỹ năng chuyên nghiệp cho cán bộ giảng dạy, năng lực quản lý cho cán bộ quản lý và chuyên viên; xây dựng và thực hiện các đề án, dự án nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế, thu hút nhà khoa học có uy tín đến Trường cộng tác trong giảng dạy và nghiên cứu. Mặt khác, Nhà trường đã tiếp tục tăng cường hợp tác quốc tế và hợp tác trong nước. Theo đó, Nhà trường đã chủ động khai thác và phát huy mọi nguồn lực đầu tư cho nghiên cứu khoa học, hợp tác chặt chẽ hơn với doanh nghiệp để tăng cường nguồn lực và nâng cao hiệu quả nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và thực hiện các dịch vụ khác; hỗ trợ thúc đẩy hoạt động của các CLB sinh viên nghiên cứu và sáng tạo.

Đại dịch Covid -19 đã và đang gây ra nhưng thiệt hại rất lớn kể cả về sinh mạng con người và nền kinh tế. Và nhằm hạn chế sự lây lan của dịch bệnh, vấn đề xử lý rác thải luôn là mối quan tâm của những nhà khoa học. Theo đó, PGS.TS. Lê Văn Lữ - Trường Đại học TN&MT TP. Hồ Chí Minh cùng các cộng sự đã nghiên cứu, chế tạo thành công hệ thống lò đốt rác hồ quang điện có nhiệt độ siêu cao, trên 1.5000C, có thể xử lý triệt để chất thải nguy hại. Đây cũng là nghiên cứu đầu tiên trong nước áp dụng ngọn lửa hồ quang có nhiệt độ siêu cao trên 1.5000C trong lò đốt rác.

PGS.TS. Lê Văn Lữ cho biết, hồ quang điện là quá trình phóng điện tự lực xảy ra trong chất khí ở áp suất thường hoặc áp suất thấp giữa hai điện cực có hiệu điện thế không lớn. Thực tế, đó là một dạng plasma tạo ra qua quá trình trao đổi điện tích liên tục. Thuận lợi khi ứng dụng hồ quang điện trong lò đốt thứ cấp là xử lý nhanh và triệt để chất thải nguy hại, giảm chi phí lưu trữ chất thải, giá thành đầu tư thấp hơn so với công nghệ plasma hàng chục lần do thiết bị đơn giản hơn. Nhóm nghiên cứu đã xây dựng quy trình vận hành lò và tiến hành đốt thử nghiệm các loại rác thải có nguy cơ phát sinh dioxin/furans cao như nhựa PVC, cao su, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật, vải vụn. Khi vận hành lò ở chế độ nhiệt độ buồng đốt thứ cấp (trên 1.5000C), hiệu quả xử lý dioxin/furans khá rõ rệt, nồng độ dioxin/furans giảm đáng kể so với chế độ đốt thông thường (1.0500C): Từ 5,9 ngTEQ/N.m³ xuống dưới 1,2 ngTEQ/N.m³ (giảm 5 lần) trong cùng điều kiện đốt. Các thành phần khí thải khác có nồng độ đều đạt QCVN 30:2012/BTNMT. Hiệu suất sử dụng nhiệt năng của hồ quang điện đạt 98%, cao hơn nhiều so với phương pháp phát nhiệt bằng plasma (chỉ đạt 40-50%). Ngoài ra, thiết bị phát hồ quang đơn giản, dễ bảo trì, thay thế và suất đầu tư thấp hơn trên cùng một công suất phát nhiệt, so với công nghệ plasma hiện nay. Giá đầu tư lò đốt rác hồ quang điện công suất 100 kg/ngày vào khoảng 600 - 900 triệu đồng; chi phí xử lý rác bằng lò hồ quang điện ước tính khoảng 23.000 đồng/kg. Đây là nghiên cứu bước đầu nhằm khai thác công nghệ hồ quang điện vào đốt rác thải nguy hại, nhóm tác giả tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện hơn và mong muốn kết quả nghiên cứu được triển khai vào thực tế.

Hội nghị đã được nghe rất nhiều những tham luận như: Nghiên cứu ứng dụng công nghệ đo trọng lực tương đối bằng máy CG5 để cải chính vào kết quả đo thủy chuẩn phục vụ xây dựng mô hình Geoid trong lĩnh vực Trắc địa bản đồ của ThS. Giáp Xuân Cảnh - Trưởng phòng Kỹ thuật Công nghệ và Chất lượng sản phẩm (Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên TN&MT miền Nam); tham luận “Hợp tác trong nghiên cứu - sự lựa chọn thông minh” của GS. Bernard Dell, Đại học Murdoch, Perth, Úc. GS. Bernard Dell cho rằng “Hợp tác trong nghiên cứu đã trở thành một yếu tố quan trọng đối với bất cứ một quốc gia, hay một trường đại học nào trên thế giới. Nó là nguồn lực to lớn, là cầu nối, kênh dẫn không thể thiếu được đối với hoạt động nghiên cứu khoa học và đó cũng là điều mà Trường Đại học TN&MT TP. Hồ Chí Minh đã áp dụng trong nhiều năm qua. Qua đó, mở ra nhiều cơ hội về giao lưu hội nhập, cơ hội học tập, nghiên cứu, du học của giảng viên và sinh viên Nhà trường với các trường đối tác”.

Hội nghị đã chia ra các tiểu ban khác nhau để thảo luận như phân ban: Vật liệu mới và Năng lượng tái tạo; Quản lý tài nguyên nước thích ứng BĐKH; Giải pháp công nghệ và các chính sách trong quản lý hiệu quả TNMT; Ứng dụng công nghệ 4.0 trong quản lý tài nguyên và BVMT.

Kết thúc Hội nghị, PGS.TS. Huỳnh Quyền đánh giá cao các tham luận khoa học được trình bày tại Hội nghị, những báo cáo khoa học, những phản biện đều có tính thực tiễn, chất lượng cả về học thuật và giá trị cao về mặt khoa học, đáp ứng đúng chủ đề của Hội nghị là “Quản lý TN&MT hướng đến phát triển bền vững trong thời kỳ Cách mạng Công nghiệp 4.0”, là một chủ đề trọng tâm phù hợp, đáp ứng kịp thời trước yêu cầu cấp bách của đất nước trong công tác quản lý TN&MT và ứng phó BĐKH trước cuộc Cách mạnh Công nghiệp 4.0, thời kỳ của kỷ nguyên số.

HỒNG MINH (tổng hợp)