Tham dự Hội thảo có: TS. Chử Văn Lâm, Phó Chủ tịch thường trực Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Kinh tế Việt Nam; Ông Hà Công Tuấn Nguyên Thứ trưởng thường trực Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Chủ tịch Hội Khoa học Kinh tế Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam; Bà Nghiêm Phương Thúy, Đại diện Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn; Ông Nguyễn Tuấn Phát, Giám đốc quan hệ Chính phủ, Quỹ ACCV; Bà Đặng Thị Thủy, Trưởng phòng Pháp luật tài chính quốc tế, Vụ Pháp chế, Bộ Tài chính; Ông Lương Quang Huy, Trưởng phòng Giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và Bảo vệ tầng ô-zôn, Cục Biến đổi Khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường; Ông Nguyễn Việt Dũng Giám đốc Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các đại biểu khách mời tham dự.

Quang cảnh Hội thảo

Hội thảo tập trung vào 3 nội dung lớn: Cơ sở pháp lý và các chính sách của Việt Nam về quản lý, phát triển và khai thác các nguồn lợi từ rừng; Phát huy hiệu quả giá trị nguồn lợi từ rừng: Kinh nghiệm thực tiễn từ các dự án phát triển và vai trò của các tổ chức, doanh nghiệp, cộng đồng trong phát triển rừng bền vững; Thị trường tín chỉ carbon và tiềm năng phát triển tín chỉ carbon rừng. Các nội dung này được trình bày trực tiếp bởi 20 chuyên gia đầu ngành từ các cơ quan quản lý nhà nước: Bộ Tài nguyên và môi trường; Bộ Tài chính; Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn,…

Qua Hội thảo các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp quan tâm sẽ cùng thảo luận đưa ra các giải pháp, đóng góp vào quá trình chăm sóc, bảo vệ cũng như phát triển rừng. Trong đó, vai trò của các doanh nghiệp là rất quan trọng, để bổ sung phát huy hiệu quả, bền vững giá trị nguồn lợi từ rừng hướng tới mục tiêu Net - Zero. Hiểu các giá trị nguồn lợi từ rừng cần được khai thác, phát huy hiệu quả và bền vững hơn nữa nhằm đáp ứng các yêu cầu mới cũng như hướng tới các mục tiêu net zero mà Việt Nam đã cam kết.

Theo đó, bảo vệ rừng là nhiệm vụ then chốt để Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu đạt Net-Zero vào năm 2050, trong bối cảnh mất rừng, suy thoái rừng tự nhiên và quản lý rừng sản xuất chưa hiệu quả là nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy giảm tài nguyên thiên nhiên, đồng thời làm gia tăng phát thải khí nhà kính.

Việt Nam đặt mục tiêu duy trì tỷ lệ che phủ rừng toàn quốc ổn định từ 42% đến 43%, mỗi năm trồng thêm khoảng 238.000 hecta rừng và tìm cách phục hồi rừng tự nhiên để chống biến đổi khí hậu.

Để hiểu rõ thực trạng, từ đó phát triển rừng hướng tới mục tiêu Net-Zero, Trung tâm Truyền thông Tài nguyên và Môi trường - Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam và các đối tác tổ chức hội thảo “Phát huy giá trị nguồn lợi từ rừng gắn với mục tiêu Net-Zero và phát triển bền vững”.

TS. Chử Văn Lâm, Phó Chủ tịch thường trực, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Tổng Biên tập Tạp chí Kinh tế Việt Nam / VnEconomy / Vietnam Economic Times, phát biểu khai mạc hội thảo

Phát biểu khai mạc hội thảo, TS. Chử Văn Lâm, Phó Chủ tịch thường trực, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Tổng Biên tập Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy/Vietnam Economic Times, cho biết: Việt Nam là quốc gia nhiệt đới với địa hình phần lớn là đồi núi, chiếm tới ¾ diện tích lãnh thổ, do đó, lâm nghiệp có vai trò quan trọng về kinh tế và sinh thái của hầu hết các vùng lãnh thổ.

“Chúng ta đều nhận thức rất rõ rằng rừng là nguồn tài nguyên quý giá, Rừng có giá trị rất lớn là kinh tế và môi trường và thể hiện qua bốn khía cạnh nổi bật: kinh tế, môi trường, văn hóa, và thủy lợi”, TS. Chử Văn Lâm nhấn mạnh!.

Thứ nhất, giá trị kinh tế của rừng nằm ở việc cung cấp gỗ và các sản phẩm lâm sản ngoài gỗ, góp phần tạo ra nguồn thu nhập quan trọng cho con người và nền kinh tế.

Thứ hai, về giá trị môi trường, rừng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp oxy, điều hòa khí hậu và là nơi cư trú của các loài sinh vật, bảo tồn nguồn gen và đa dạng sinh học. Rừng còn góp phần cải thiện tình trạng biến đổi khí hậu và giảm thiểu hiệu ứng nhà kính.

Thứ ba, giá trị văn hóa của rừng gắn liền với vẻ đẹp thiên nhiên, lịch sử, và truyền thống lâu đời của các dân tộc Việt Nam. Rừng không chỉ là nơi tạo nên những cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, mà còn là biểu tượng của mối quan hệ mật thiết giữa con người và thiên nhiên.

Thứ tư, giá trị thủy lợi của rừng cũng không thể không nhắc đến. Rừng là một "hồ chứa nước tự nhiên" và "trạm bơm sương khổng lồ", giúp điều hòa khí hậu và hệ thống thủy văn. Rừng làm giảm sức mạnh của mưa, ngăn chặn xói mòn đất, hạn chế lũ lụt, và tăng dung tích chứa nước tự nhiên, từ đó duy trì cân bằng khí hậu và bảo vệ môi trường sống.

“Nhìn lại các giá trị của rừng, tại thời điểm này, chắc hẳn tất cả chúng ta đều thấm thía hơn bao giờ hết, khi mà miền Bắc và đặc biệt các tỉnh miền núi phía Bắc vừa trải qua những thiệt hại nặng nề của cơn bão số 3,” TS. Chử Văn Lâm bày tỏ. Theo đó, Việt Nam thuộc TOP 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng phát thải carbon cao nhất thế giới và là một trong những quốc gia có tiềm năng lớn về nguồn cung ứng tín chỉ carbon, trong đó, ngành nông nghiệp từ chăn nuôi, trồng trọt đều có triển vọng cung ứng tín chỉ carbon, đặc biệt là rừng.

Hội thảo được cấu trúc thành 02 Phiên: Phiên tham luận và Phiên thảo luận. Để có thể phát huy hiệu quá giá trị nguồn lợi từ rừng với việc phát triển các dự án và thúc đẩy sự tham gia của nhiều chủ thể khác nhau trong phát triển rừng bền vững, Việt Nam cũng đã ban hành những chính sách và quy định pháp luật có liên quan.

Theo đó, Phiên tham luận bao gồm các bài báo cáo về “Cơ sở pháp lý và các chính sách của Việt Nam về quản lý, phát triển và khai thác các nguồn lợi từ rừng” của đại diện Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính và đại diện khối tư nhân. Trên cơ sở thông tin từ các bài tham luận, Phiên thảo luận bao gồm 02 phiên sẽ khai thác rõ hơn các vấn đề từ nhiều khía cạnh, góc nhìn từ cơ quan quản lý nhà nước, nhà hoạch định chính sách, các tổ chức tài chính, doanh nghiệp. Lĩnh vực lâm nghiệp đang ngày càng thu hút nhiều dự án đầu tư của các doanh nghiệp, các thỏa thuận hợp tác quốc tế và cộng đồng xã hội, góp phần nâng cao năng lực quản lý, thúc đẩy giá trị kinh tế rừng bảo đảm quản trị lâm nghiệp bền vững.

Các đại biểu tham gia tại Hội thảo “Phát huy giá trị nguồn lợi từ rừng gắn với mục tiêu Net-Zero và phát triển bền vững”

Phiên thảo luận 1 về “Phát huy hiệu quả giá trị nguồn lợi từ rừng: Kinh nghiệm thực tiễn từ các dự án phát triển và vai trò của các tổ chức, doanh nghiệp, cộng đồng trong phát triển rừng bền vững” sẽ tập trung phân tích về chính sách, quy định với các doanh nghiệp, chủ thể liên quan trong phát triển rừng bền vững, những kinh nghiệm thực tiễn, các thuận lợi, khó khăn cần tháo gỡ. Từ đó, đưa ra các gợi ý, khuyến nghị về mô hình, chính sách, cơ chế, nhằm phát huy, nâng cao hiệu quả các nguồn lợi từ rừng cũng như lời khuyên cho các doanh nghiệp, chủ thể khác, khi triển khai các dự án về rừng.

Bên cạnh đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đang tiến hành lấy ý kiến sửa đổi Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon. Những vấn đề ửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06 là cần thiết để triển khai hiệu quả công tác quản lý nhà nước về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, phát triển thị trường carbon và bảo vệ tầng ozone, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế, góp phần thực hiện mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để Việt Nam chuẩn bị thiết lập và vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon.

Hiện nay, tín chỉ carbon rừng đang được ngành lâm nghiệp nước ta quan tâm. Ước tính trong giai đoạn 2021 - 2030, Việt Nam sở hữu khoảng 40 - 70 triệu tín chỉ carbon rừng có thể bán cho thị trường tín chỉ carbon thế giới. Phát triển thị trường carbon rừng góp phần thực hiện mục tiêu “Trồng một tỷ cây xanh giai đoạn 2021-2025” và giảm phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Trong nhiều năm qua, việc mở rộng diện tích rừng đã giúp ngành lâm nghiệp Việt Nam đạt được các cam kết giảm phát thải, mở ra tiềm năng to lớn để tham gia vào thị trường carbon trong nước và toàn cầu.

Phiên thảo luận 2 về “Thị trường tín chỉ carbon và tiềm năng phát triển tín chỉ carbon rừng” tập trung vào vai trò của đầu tư tư nhân vào lĩnh vực lâm nghiệp hướng đến tạo tín chỉ carbon rừng, các vấn đề kỹ thuật, khó khăn và thách thức được coi là cản trở đáng kể đối với sự tham gia của khối tư nhân. Trên cơ sở đó, hiến kế các giải pháp tháo gỡ, thúc đẩy đầu tư tư nhân vào lĩnh vực lâm nghiệp hướng đến tạo tín chỉ carbon rừng.

TS. Hà Công Tuấn, Nguyên Thứ trưởng thường trực Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch Hội Khoa học Nông nghiệp Việt Nam phát biểu tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, TS. Hà Công Tuấn, nguyên Thứ trưởng thường trực Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch Hội Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của ngành lâm nghiệp đối với phát triển bền vững và cam kết Net-Zero vào năm 2050 cũng như tầm quan trọng của tiến trình phát triển thị trường tín chỉ carbon để đạt được mục tiêu này.

Theo TS. Hà Công Tuấn, việc phát huy tối đa giá trị nguồn lợi từ rừng không chỉ là trách nhiệm của ngành lâm nghiệp, mà còn là nhiệm vụ quan trọng của cả xã hội trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu. Để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, ngành lâm nghiệp đóng vai trò cốt lõi trong việc cân bằng giữa phát thải và hấp thụ khí nhà kính.

Cụ thể, Quy hoạch Lâm nghiệp Quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã xác lập tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp là 15,85 triệu ha, bao gồm: 2,45 triệu ha đất rừng đặc dụng, 5,23 triệu ha đất rừng phòng hộ và 8,16 triệu ha đất rừng sản xuất.

Trong giai đoạn 2017-2023, diện tích và độ che phủ rừng của Việt Nam liên tục gia tăng. Nếu năm 2017, diện tích có rừng đạt 14,41 triệu ha với tỷ lệ che phủ 41,45%, thì đến năm 2023, diện tích rừng đã tăng lên 14,82 triệu ha, đạt tỷ lệ che phủ 42,50%. Bên cạnh đó, diện tích rừng tại Việt Nam tăng do tăng rừng trồng mới bình quân hơn 105.000 ha rừng mỗi năm và các hoạt động khoanh nuôi, tái sinh tự nhiên trên diện tích gần 25.000 ha mỗi năm.

Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về kết quả đánh giá của Viện Điều tra Quy hoạch rừng cùng các chuyên gia Giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính do mất rừng và suy thoái rừng (REDD+) đã được Quỹ Đối tác Carbon trong Lâm nghiệp (FCPF) công nhận cũng chỉ ra rằng từ năm 2011 đến 2018, Việt Nam đã giảm phát thải khí nhà kính trung bình 18,3 triệu tấn mỗi năm nhờ vào việc ngăn chặn suy thoái và mất rừng. Đồng thời, Việt Nam cũng tăng khả năng hấp thụ khí nhà kính thêm 38,5 triệu tấn mỗi năm. Tổng lượng hấp thụ từ rừng đạt trung bình 56,8 triệu tấn khí nhà kính mỗi năm.

“Những thành quả này chính là nỗ lực vượt bậc, với quyết tâm chính trị cao của Đảng, nhà nước và cũng như sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế”, TS. Hà Công Tuấn nhấn mạnh!.

Ngoài ra, tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hiệp Quốc (LHQ) về biến đổi khí hậu (COP26), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã khẳng định cam kết của Việt Nam về việc đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Trong đó, ngành lâm nghiệp đóng góp 70% tổng lượng hấp thụ khí nhà kính trong kế hoạch Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC).

“Như vậy, mỗi năm ngành lâm nghiệp có thể có lượng hàng hóa này là khoảng 17 triệu tín chỉ CO2 (1 tấn tăng tăng hấp thụ phát thải dòng khí nhà kính tương đương 1 tín chỉ)”, ông Tuấn cho hay!.

Sỹ Tùng