Theo số liệu thống kê của Bộ TN&MT, hiện nay lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên cả nước là khoảng 60.000 tấn/ngày. Trong đó, khu vực đô thị chiếm 60%; chỉ riêng 02 thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, mỗi ngày có từ 7.000 - 9.000 tấn chất thải sinh hoạt. Theo dự báo, đến năm 2025, tỷ lệ phát sinh chất thải rắn sinh hoạt tăng từ 10 - 16%/năm. Hiện nay có trên 70% lượng chất thải được xử lý bằng phương thức chôn lấp, trong đó 15% chôn lấp hợp vệ sinh; vấn đề xử lý nước rỉ rác lại rất phức tạp và tốn kém.

Vừa qua, Tạp chí TN&MT đã tổ chức Diễn đàn môi trường năm 2023 với chủ đề “Xử lý chất thải rắn sinh hoạt thành tài nguyên”. Đây là chương trình thường niên, là sự kiện hưởng ứng Ngày môi trường thế giới (5/6) và Tháng hành động vì môi trường, là hoạt động ý nghĩa chào mừng kỷ niệm 20 năm Ngày thành lập Tạp chí TN&MT (13/10/2003-13/10/2023).

Tham dự diễn đàn có: TS. Lưu Bình Nhưỡng, Phó Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội; Bà Vũ Thị Minh Hoa, Chủ tịch Hiệp hội Nữ Doanh nhân, Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam; TS. Đào Xuân Hưng, Tổng Biên tập Tạp chí TN&MT; PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách TN&MT; ông Nguyễn Đức Thuận, Giám đốc Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam; PGS.TS. Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng; GS.TS. Đặng Kim Chi, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam; PGS. TS. Lương Đức Long, Phó Chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Xi măng Việt Nam Việt Nam; TS. Phạm Thị Mỵ, Tổng biên tập Tạp chí Sức khỏe và Môi trường; ông Đặng Đình Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ thẩm định (Bộ KH&CN), ông Vũ Minh Lý, Phó Giám đốc Trung tâm Truyền thông TN&MT; bà Phạm Thị Thanh Hương, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Thành phố Hà Nội; bà Nguyễn Hoàng Anh, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu; đại diện một số Sở TN&MT, các nhà quản lý, nhà khoa học, các chuyên gia đến từ Nhật Bản, Ngân hàng thế giới tại Việt Nam WB...

Tham dự Diễn đàn môi trường năm 2023 do Tạp chí TN&MT tổ chức, TS. Lưu Bình Nhưỡng, Đại biểu Quốc hội khóa XIV, Phó Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội cho biết ông đánh giá rất cao diễn đàn môi trường năm nay, đặc biệt chủ đề "Giải pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt thành tài nguyên" đang là chủ đề nóng, cấp bách không kém gì vấn đề “cắt điện” đang dược xã hội quan tâm.

Theo ông, ô nhiễm môi trường đang là vấn đề "nóng" trong những năm trở lại đây và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt khi tốc độ phát triển kinh tế ngày một tăng, những đống rác bên đường, khói dày đặc từ việc đốt rác, ô nhiễm trắng đại dương... đều là những hệ lụy của việc coi nhẹ xử lý rác. "Đã có lúc, có nơi chúng ta "đầu độc" môi trường và bây giờ chính chúng ta trở thành nạn nhân của việc làm này".

Hiện nay, nhiều công ty, doanh nghiệp tham gia vào chế biến xử lý chất thải rắn thành tài nguyên với nhiều công nghệ, khoa học tiên tiến. Nếu khai thác tốt, hiệu quả sẽ tạo ra nguồn thu ngân sách lớn, ổn định và lâu dài. Ngược lại, nếu không biết cách tận dụng khai thác hiệu quả của rác thải thì sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề. Do đó, chúng ta cần chung tay, có trách nhiệm hơn trong vấn đề xử lý rác thải, để rác thải không trở thành vấn nạn nữa. 

TS. Lưu Bình Nhưỡng hy vọng diễn đàn được sự quan tâm, chú ý của những nhà khoa học tầm cỡ và tâm huyết sẽ đưa ra những giải pháp, ý kiến và kiến nghị phản hồi để từ đó hình thành, xây dựng chính sách hoàn thiện hơn về xử lý chất thải nói chung và xử lý chất thải rắn nói riêng. "Những nội dung và ý kiến chia sẻ, góp ý tại diễn đàn sẽ được báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chúng ta đã đóng góp một phần tâm huyết của mình vào vấn đề phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, để đất nước ngày càng xanh, sạch, đẹp và văn minh hơn".

PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách TN&MT cho biết, đây không phải là lần đầu tiên ông tham dự diễn đàn do Tạp chí TN&MT tổ chức, những diễn đàn hoặc những buổi tọa đàm này thường thu hút được những giáo sư, tiến sĩ đầu ngành cũng như những nhà khoa học, những đại biểu và đồng nghiệp quan tâm đến môi trường đến dự.

Ý thức thu gom, phân loại rác của người dân những năm qua được nâng lên rất nhiều. Tuy nhiên, thực tế hiện nay Việt Nam chưa có hạ tầng tốt để có thể thu gom được lượng rác đó nên việc phân loại rác nhiều khi trở nên vô nghĩa. Thu gom, vận chuyển, lưu trữ để tái chế như nào để sản phẩm sau tái chế có giá thành rẻ hơn so với sản xuất sản phẩm ban đầu? Đó là câu hỏi lớn đặt ra đối với việc xử lý chất thải rắn sinh hoạt hiện nay ở nước ta.

Hiện tại, để tránh phải chôn lấp rác thải, khi chưa đủ khả năng trong phân loại, thu gom, tái chế và sử dụng, Việt Nam đang phải áp dụng biện pháp xử lý rác sinh hoạt như đốt rác thu hồi năng lượng. Nhưng công nghệ này đã lạc hậu và có những tác động riêng liên quan đến việc gây ô nhiễm không khí trong quá trình xử lý. Việc phục hồi môi trường, phục hồi đa dạng sinh học cũng như khắc phục tình trạng nước rỉ rác ở các bãi rác chôn lấp, thu hẹp những diện tích cần sử dụng để chôn lấp cũng cần phải được nghiên cứu kỹ lưỡng.

Trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định rất cụ thể những doanh nghiệp đáp ứng được tiêu chí xanh sẽ được hỗ trợ về tín dụng xanh, trái phiếu xanh của các tổ chức quốc tế hỗ trợ về tài chính thông qua Chính phủ. Vừa qua, Việt Nam đã ký Thoả thuận với đối tác quốc tế về chuyển đổi năng lượng công bằng, trong đó các nước tư bản và liên minh châu Âu cam kết hỗ trợ Việt Nam 15,5 tỷ USD. Dự tính Việt Nam có thể huy động nguồn vốn từ sự hỗ trợ này lên đến 200 tỷ USD trong cả quá trình để thực hiện chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và chuyển đổi năng lượng công bằng. Đây là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp trong nước có thể khai thác được sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế. Trước mắt, Việt Nam cần thực hiện tốt 3 mục tiêu toàn cầu, đó là phát thải bằng 0, rác thải bằng 0 và thực hiện phục hồi hệ sinh thái.

PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ cũng chỉ ra những khó khăn, thách thức trong việc thực hiện xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại Việt Nam cũng như trên thế giới, đó là: Thiết kế toàn bộ hệ thống chuỗi giá trị sản xuất và tiêu dùng bền vững, thực hiện những cam kết tài chính từ Hội nghị COP21 tại Paris; nâng cao năng lực, công nghệ và khả năng khởi nghiệp, sáng tạo để có thể tiếp cận được thị trường tái chế.

"Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp cũng như người dân cần hiểu được tầm quan trọng của việc bắt buộc phải xử lý rác thải. Đây không phải trách nhiệm của riêng nhà nước, cũng không phải là trách nhiệm của riêng người dân, nó là trách nhiệm xã hội của cả doanh nghiệp để chúng ta cùng chung tay xử lý được vấn đề cho con người, tự nhiên và sinh vật trên cả hành tinh này", PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ khẳng định.

Tại diễn đàn, ông Nguyễn Đức Thuận, Giám đốc Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam cho biết, với tiêu chí góp phần bảo vệ môi trường, giảm ô nhiễm, giảm phát thải khí nhà kính thông qua hoạt động cho vay ưu đãi, tài trợ và cơ chế phát triển sạch (CDM), Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam thực hiện cho vay ưu đãi những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân; nghiên cứu, phát triển công nghệ, kỹ thuật, sáng kiến xử lý chất thải rắn sinh hoạt; thu gom, vận chuyển, xử lý bao bì chứa thuốc bảo vệ thực vật. 

Theo đó, đối với các chủ đầu tư xử lý chất thải rắn sinh hoạt được vay vốn ưu đãi từ Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam với lãi suất ưu đãi (lãi suất hiện tại đang được ưu đãi là 2,6%/năm) và cố định trong suốt thời gian vay, thời gian vay tối đa 60 tháng, số tiền vay lên đến 80% tổng mức đầu tư dự án đối với những dự án có xử lý chôn lấp dưới 30% và 70% tổng mức nếu trên 30%. Đến nay, Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam đã tiến hành cho vay ưu đãi những chủ đầu tư, chủ doanh nghiệp xử lý chất thải rắn sinh hoạt với lượng khá lớn trong tổng số vốn của Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam.

Các dự án được Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam tài trợ, cho vay ưu đãi trong những năm qua đã góp phần tích cực vào công tác bảo vệ môi trường, giảm thiểu ô nhiễm, đồng thời đã tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức của tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đối với công tác BVMT.

Chuyên gia Môi trường cao cấp Nguyễn Thị Lệ Thu, đại diện Ngân hàng thế giới tại Việt Nam (WB) cho biết kinh phí cho việc xử lý chất thải rắn sinh hoạt rất thấp, chủ yếu do ngân sách nhà nước tài trợ (chiếm 75% chi phí hoạt động và 100% chi phí đầu tư cơ bản). Theo tính toán, nếu cơ cấu tài chính được duy trì, gánh nặng ngân sách cần tăng 154% mới đáp ứng được mục tiêu quốc gia về quản lý chất thải rắn sinh hoạt. Hiện nay nguồn ngân sách nhà nước chi cho lĩnh vực này là 10.897 tỷ đồng tương đương 0,23% GDP, thấp hơn nhiều so với mức chi trung bình trên thế giới là 0,5%.

Dựa trên nghiên cứu của WB tại Đà Nẵng, Hải Phòng và Hà Nội, kinh phí tài trợ cho xử lý rác thải sinh hoạt thấp hơn 5 - 8 lần so với các nước thu nhập trung bình khác. Vốn đầu tư được phân bổ cho mỗi hộ gia đình mỗi năm tương đương với 67.000 đồng hay 0,04% thu nhập trung bình của hộ gia đình trên toàn quốc. Đây là mức phí rất thấp so với ngưỡng trung bình quốc tế.

Đến năm 2025, tỷ lệ phát sinh chất thải rắn sinh hoạt tăng từ 10 - 16%/năm dẫn đến chi phí tài chính cũng tăng lên. Để xử lý vấn đề này, chuyên gia Nguyễn Thị Lệ Thu đề ra các phương án chi phí và tài chính như:

Tái cân đối cơ cấu tài chính hiện tại, theo đó ngân sách nhà nước được sử dụng để cung cấp vốn đầu tư cơ bản và thu giá dịch vụ VSMT được sử dụng để trang trải chi phí hoạt động. Điều này sẽ mang lại lợi ích đáng kể thông qua việc tạo ra điều kiện thuận lợi cần thiết để thu hút tài chính của khu vực tư nhân và sự tham gia vào lĩnh vực này; giải phóng nguồn lực để tài trợ cho các khoản đầu tư thiết yếu không thể được tài trợ từ các nguồn tư nhân; khuyến khích giảm phát sinh CTRSH và tác động đến hành vi của người xả rác.

Tăng vốn đầu tư từ nhà nước có thể được huy động từ nguồn vốn xã hội hoá, tổ chức tài chính trong nước và quốc tế. Việc huy động các nguồn vốn này có thể được cải thiện đáng kể trên cơ sở chi phí cho hoạt động thu gom, vận chuyển CTRSH được đảm bảo chắc chắn, từ toàn bộ hoặc một phần giá dịch vụ. Chi phí đầu tư công sẽ trang trải các phần còn thiếu hụt.

Ngân sách nhà nước hoặc nguồn từ các tổ chức tài chính trong nước và quốc tế có thể được sử dụng để tài trợ cho các dự án đầu tư quan trọng như chương trình nâng cấp các bãi chôn lấp không hợp vệ sinh hoặc đóng các bãi chôn lấp. Điều này là cần thiết để lĩnh vực này phát triển vượt ra ngoài tình trạng hiện tại; việc chuyển đổi hệ thống quản lý chất thải theo hướng tiên tiến, thân thiện môi trường, thu hồi và tái chế vật liệu sẽ khó khăn nếu việc đổ thải lộ thiên không kiểm soát và thực tiễn quản lý bãi chôn lấp yếu kém vẫn tiếp tục.

PGS.TS. Bùi Thị An, nguyên đại biểu Quốc hội khoá XIII, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng trình bày tham luận "Vai trò của cộng đồng trong xử lý và biến chất thải rắn sinh hoạt thành tài nguyên". PGS.TS. Bùi Thị An đánh giá rất cao Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã luật hóa được vai trò của cộng đồng trong bảo vệ môi trường. Điều này vô cùng ý nghĩa vì trước đây những người trực tiếp chịu tác động không có tiếng nói thì nay đã được luật hóa. Trong luật cũng ghi rõ trách nhiệm, quyền lợi, nghĩa vụ của cộng đồng dân cư và đặc biệt là trong xử lý và biến chất thải rắn sinh hoạt thành tài nguyên như tại Điều 4 khoản 4 hoặc Điều 5 khoản 6, Điều 5 khoản 1, Điều 72 khoản 1...

Điều đó cho thấy vai trò của cộng đồng trong bảo vệ môi trường nói chung, trong xử lý và biến chất thải rắn sinh hoạt thành tài nguyên nói riêng đều đã có hành lang pháp lý chặt chẽ, nhưng tổ chức thực hiện như thế nào là vấn đề được nhiều người quan tâm.

Theo PGS.TS. Bùi Thị An, cần phải có sự giám sát rõ ràng, chỉ đạo từ trên xuống dưới của tất cả mọi ngành, thậm chí phải có đường dây nóng về ô nhiễm môi trường; chế tài xử phạt công tư phải nghiêm minh, công khai, cụ thể và công bằng. Qua khảo sát về vai trò của cộng đồng dân cư tại 63 tỉnh thành, PGS.TS. Bùi Thị An đưa ra một số giải pháp cần thực hiện: Tuyên truyền, phổ biến những nội dung trong luật liên quan đến trách nhiệm, quyền lợi và nghĩa vụ của cộng đồng dân cư; tham khảo và vận dụng kinh nghiệm của nước ngoài về nội dung này (nhất là những nước có điều kiện kinh tế và địa lý gần giống Việt Nam), phân tích điểm tốt, điểm xấu của những mô hình kinh nghiệm để từ đó nhân rộng; có cơ chế cụ thể thực hiện kiểm tra giám sát (cung cấp thông tin đầy đủ chi tiết; tạo điều kiện về vật chất để cộng đồng thực hiện nghĩa vụ; quy định rõ trách nhiệm của chính quyền cơ sở phải có nghĩa vụ tạo điều kiện để cộng đồng dân cư thực hiện nhiệm vụ của mình trong luật bảo vệ môi trường...

"Phải coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài và quan trọng của chính quyền các cấp của đất nước của địa phương và của từng gia đình góp phần nâng cao chất lượng môi trường, chất lượng sống của mọi người đân và sự phát triển bền vững của đất nước", PGS.TS. Bùi Thị An nêu ý kiến.

Về công cụ chính sách kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam, ông Norihisa Hirata, chuyên gia quản lý chất thải rắn, Phó Giám đốc Công ty Vietnam Waste Planning (Nhật Bản) nêu vấn đề về quản lý chất thải rắn từ khía cạnh góc nhìn hướng tới nền kinh tế tuần hoàn.

Theo ông Norihisa Hirata, Nhật Bản và châu Âu đã có những cái hành động để hướng tới nền kinh tế tuần hoàn. Trong công cụ hỗ trợ của JICA, phía Nhật Bản đã cùng Viện Chiến lược, chính sách TN&MT của Việt Nam xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về phát triển nền kinh tế tuần hoàn. Cần phải lựa chọn những lĩnh vực cũng như những sản phẩm ưu tiên để tập trung phát triển nền kinh tế tuần hoàn, từ đó mở ra những cơ hội kinh doanh giữa các công ty, doanh nghiệp có liên quan đến lĩnh vực môi trường.

Để lựa chọn những sản phẩm và lĩnh vực ưu tiên cần phải có dữ liệu để lựa chọn. Niên giám thống kê Việt Nam là một bản tổng hợp các dữ liệu liên quan đến nhà sản xuất của Việt Nam một cách chính thống. Trong niêm giám thống kê đưa ra khoảng 103 sản phẩm, do đó phải có bước sàng lọc để lựa chọn ra các sản phẩm cần tập trung. "Đó có thể là những sản phẩm có khổi lượng rất lớn trong nền kinh tế như nước, đá, các sản phẩm dệt may…", ông Norihisa Hirata chia sẻ.

Sản phẩm có khối lượng rất lớn đồng nghĩa với việc lượng chất thải thải ra môi trường cũng rất lớn, những sản phẩm có chứa chất nguy hại như phân bón, thuốc trừ sâu... cần phải giảm ô nhiễm môi trường. Tất cả cần có sự kết nối và hợp tác với các ngành sản xuất dẫn đến rất nhiều cơ hội kinh doanh đối với ngành tái chế. Tuy nhiên, cần cân nhắc việc thiết lập hệ thống thu gom đối với các sản phẩm theo quy định EPR, đây là một trong những cơ hội kinh doanh rõ ràng nhất, trong đó công nghiệp xi măng và thép được coi là mấu chốt; chất thải từ các công trình xây dựng cũng cần được chú trọng do khối lượng rất lớn từ lĩnh vực này.

Theo công bố năm 2022 của Cục Khảo sát địa chất Mỹ, sản lượng xi măng của Việt Nam đạt khoảng 100 triệu tấn, đứng thứ 3 thế giới, đó là chia sẻ của ông Lương Đức Long, Phó Chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hiệp hội xi măng Việt Nam. Tuy nhiên, ngành xi măng lại là ngành công nghiệp phát thải lượng lớn carbon ra môi trường. Lượng phát thải CO2 của ngành này hiện nay đang ở mức cao hơn khoảng 5% mức trung bình của Đông Nam Á và cao hơn 15 - 20% mức trung bình của thế giới.

Mỗi năm Việt Nam thải ra khoảng 23 triệu tấn rác thải, đây là nguồn tài nguyên tái chế rất lớn mang lại nguồn lợi cho xã hội đồng thời giảm ô nhiễm môi trường. Nhiều nước tiên tiến trên thế giới như Đức, Na Uy đã áp dụng phương pháp xử lý rác thải trong lò đốt của nhà máy sản xuất xi măng cho hiệu quả rất tốt.

"Toàn bộ rác thải để xử lý thành xi măng có thể thay thế được khoảng 60% lượng than để sản xuất, điều đó cho thấy tiềm năng của ngành xi măng là rất lớn". Ngành xi măng rất tiềm năng để xử lý rác thải thành tài nguyên. Nễu được hỗ trợ về mặt chính sách và tài chính thì ngành xi măng sẽ là ngành thế mạnh trong việc xử lý tái chế rác thải thành tài nguyên. PGS.TS. Lương Đức Long khẳng định

Tuy nhiên ngành xi măng còn nhiều khó khăn như: Chính sách để nhà máy xi măng được sử dụng rác thải, chất thải làm nguyên liệu thay thế hiện nay vẫn còn khó khăn, thủ tục cơ chế còn phức tạp; nguồn vốn và sự hỗ trợ tài chính còn thiếu, các nhà máy xi măng chủ yếu thiết kế để sử dụng nhiên liệu là than, dầu và khí. Để chuyển sang dùng nhiên liệu là rác thì cần nhiều vốn và phải có ưu đãi về vốn, lãi suất. Ở Nhật Bản, xử lý 1 tấn rác thải được hỗ trợ 36 USD, Trung Quốc dùng rác thải khí hoá cho xi măng được hỗ trợ 30 USD, Việt Nam mức hỗ trợ cao nhất ở TP. Hồ Chí Minh là 19-20 USD.

Do đó, PGS.TS. Lương Đức Long mong muốn chính phủ Việt Nam sớm có được hành lang pháp lý đầy đủ và thuận lợi để ngành công nghiệp xi măng có thể thực sự trở thành một ngành mũi nhọn trong chế biến, xử lý rác thải thành tài nguyên.

TS. Nguyễn Đình Trọng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn T-Tech Việt Nam cho biết, tăng trưởng về kinh tế, ổn định chính trị xã hội và giữ môi trường trong sạch bền vững là những mục tiêu chính của các quốc gia trên thế giới. Đảng và Nhà nước ta hết sức coi trọng công tác bảo vệ môi trường trong việc Luật bảo vệ môi trường qua nhiều lần sửa đổi đã được ban hành vào năm 2020. Tuy nhiên, vấn đề xử lý rác thải sinh hoạt nói riêng, xử lý ô nhiễm môi trường nói chung vẫn còn nhiều bất cập, gây nhiều bức xúc trong dư luận xã hội, vấn nạn ô nhiễm môi trường vẫn còn tràn lan ở nhiều địa phương trên cả nước.

Việt Nam đã đầu tư nhiều nhà máy, nhiều cơ sở xử lý rác nhưng vẫn không thành công hoặc chưa tối ưu hiệu quả. Do đó, vấn đề kiểm soát và xử lý ô nhiễm môi trường ở nước ta còn nhiều bất cập, còn nhiều tồn tại hạn chế. Theo TS. Nguyễn Đình Trọng, có 5 lý do dẫn đến sự không thành công trong các dự án đầu tư xử lý rác trong thời gian qua: Công nghệ không phù hợp; suất đầu tư quá lớn, chi phí rác thải lớn trong khi đơn giá xử lý thấp; công tác quy hoạch chưa thực sự tối ưu; kinh nghiệm năng lực và quản trị điều hành của nhà đầu tư còn yếu kém; không làm chủ được công nghệ trong nước, phụ thuộc vào nước ngoài dẫn đến khó khăn trong việc sửa chữa, bảo trì.

Để xử lý rác thải sinh hoạt hiệu quả cần thực hiện đầy đủ một số bước, một số giải pháp như sau: 

Công tác quy hoạch phải đảm bảo tối ưu trong quá trình thu gom, vận chuyển, điểm xử lý phải phù hợp; tối ưu về kinh tế, công nghệ, vận hành, xử lý, khai thác và phòng ngừa sự cố. Tất cả phải được làm một cách nghiêm túc, quyết liệt và kỹ lưỡng, nhất quán, hạn chế thay đổi.

Lựa chọn công nghệ và nhà đầu tư phải phù hợp. Việt Nam đã thống nhất bỏ chôn lấp, ưu tiên công nghệ đốt, đặc biệt là đốt phát điện, công nghệ trong nước rẻ hơn và tính thực chiến cao hơn, tận dụng nhiệt tốt hơn, công nghệ của nước ta có thể làm tốt hơn các nước ngoài do đó ưu tiên nhà cung cấp trong nước. Lưu ý cần chọn nhà đầu tư đủ năng lực, tâm huyết và trách nhiệm sẽ dẫn đến sự thành công của dự án.

Quản lý sau đầu tư, để xử lý rác thải thành công cần sự đồng hành, chung tay của nhà nước - người dân - doanh nghiệp. Cần quan tâm hơn nữa công tác phân loại rác thải tại nguồn, phương tiện thu gom phải phù hợp, hạn chế phân loại xong không có xe thu gom đồng bộ.

Ưu tiên nhà sản xuất trong nước. Công nghệ Việt Nam phù hợp, thiết thực và hiệu quả dẫn đến chi phí rẻ, nhân công rẻ, tiết kiệm chi phí vận chuyển và thuế quan. Ngoài ra công nghệ trong nước có tính chủ động cao, sửa chữa và nâng cấp nhanh hơn; đầu tư có tính bền vững và có kinh nghiệm trong điều hành, xây dựng định mức cho từng công đoạn sẽ đem lại hiệu quả hơn cho những dự án xử lý rác.

Diễn đàn môi trường 2023 với chủ đề "Giải pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt thành tài nguyên" do Tạp chí TN&MT tổ chức có nhiều tham luận, ý kiến đóng góp, quan điểm tích cực và những giải pháp hữu ích của các diễn giả, những nhà khoa học, các chính trị gia, chuyên gia, các nhà quản lý và chính các doanh nghiệp trong vấn đề xử lý, tác chế chất thải rắn sinh hoạt thành tài nguyên. Việc xử lý rác cần được tiếp cận bài bản, hiệu quả; công tác phân loại rác thải tại nguồn cần đẩy mạnh và khuyến khích áp dụng công nghệ tái chế; lựa chọn công nghệ phù hợp, bảo đảm tính bền vững... giúp giảm lượng rác thải và tận dụng tối đa tài nguyên rác, bảo vệ môi trường, đem lại cuộc sống trong lành cho người dân.