Ảnh minh họa

Quy hoạch không gian biển (QHKGB) VBB là quy hoạch cấp vùng biển nằm trong hệ thống QGKGB 3 cấp (quốc gia, vùng và địa phương). Phương án QHKGB VBB đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, được xây dựng dựa trên hệ thống quan điểm và nguyên tắc, các mục tiêu, tiêu chí và chức năng quy hoạch. Từ đó, xác định khung chương trình hoạt động của phương án quy hoạch với 10 nhiệm vụ cơ bản, các nhiệm vụ ưu tiên trong không gian quy hoạch, được đặt trong một chu kỳ quy hoạch 5 bước.

Quy hoạch không gian biển VBB trên nền bản đồ tỷ lệ 1:500.000 đã phân bổ các phân vị không gian cho 8 loại hình sử dụng biển: Du lịch và dịch vụ biển; cảng và hàng hải; khai thác dầu khí và khoáng sản; đánh bắt và nuôi trồng thủy sản; kinh tế, đô thị và công nghiệp ven biển; năng lượng tái tạo và ngành kinh tế mới; bảo tồn và bảo vệ tự nhiên biển; sử dụng đặc biệt. Các hoạt động này được đặt trên 5 vùng chức năng khác nhau. QHKGB vùng biển Móng Cái - Đồ Sơn ở bản đồ tỷ lệ tỷ lệ 1:250.000 với 7 phân vị sử dụng đặt trên nền 3 khu vực chức năng (Khu vực bảo tồn; Khu vực chuyển tiếp và Khu vực phát triển). QHKGB hai khu vực biển đảo Bạch Long Vĩ và Cồn Cỏ trên nền bản đồ tỷ lệ 1: 25.000 phân bổ không gian cho 7 loại/phụ loại hình sử dụng biển đặt trên khung 4 khu chức năng: Khu bảo tồn nghiêm ngặt; Khu đệm; Khu sử dụng hợp lý; Khu phát triển bền vững. Mỗi vùng, khu vực và khu chức năng đều được xác định tính chất quản lý và các hoạt động ưu tiên; được phép; có điều kiện và không được phép.

Việc quản lý thực hiện QHKGB VBB nằm trong hệ thống tổ chức QHKGB ở Việt Nam, gồm Ban chỉ đạo và Ban điều hành Quốc gia; phân cấp xuống có các Ban điều hành cấp vùng và cấp tỉnh. QHKGB cấp quốc gia và vùng do Bộ TN&MT, còn cấp địa phương do UBND cấp tỉnh tổ chức lập và thực hiện. Chính phủ phê duyệt quy hoạch tất cả các cấp, trừ cấp huyện do UBND cấp tỉnh phê duyệt. Ngoài các trường hợp Chính phủ cấp phép theo luật định, về nguyên tắc cơ quan tổ chức lập và thực hiện quy hoạch có trách nhiệm cấp phép sử dụng biển trong phạm vi quản lý biển của mình.

Quy hoạch không gian biển VBB đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, có thời khoảng mỗi chu kỳ 10 năm đối với quy hoạch cấp vùng và 5 năm đối với cấp địa phương. Có 6 chương trình, gồm các đề án, nhiệm vụ khác nhau được đề xuất thực hiện nhằm hỗ trợ xây dựng, phát triển và thực hiện quy hoạch. Cùng với quá trình quản lý thực hiện, QHKGB VBB cần có sự giám sát và đánh giá: Giám sát suốt quá trình để có cơ sở điều chỉnh và bước sang một chu kỳ mới.

Quy hoạch không gian biển VBB cần thực hiện đồng bộ các giải pháp: Hoàn thiện và tăng cường luật pháp, chính sách; hoàn thiện hệ thống tổ chức; xây dựng và phát triển nguồn nhân lực; nguồn tài chính bền vững; đẩy mạnh áp dụng KHCN và quản lý, BVMT; kết hợp giữa kinh tế với bảo tồn và QP-AN; tuyên truyền và nâng cao nhận thức; hợp tác quốc tế. Đồng thời, cần phát huy mạnh mẽ vai trò của các công cụ kỹ thuật và công cụ KT-XH. Để đảm bảo hiệu quả và minh bạch, QHKGB cần có sự tham gia thực chất của các bên liên quan cả khi thành lập, giám sát và đánh giá quy hoạch.

Đề tài đã xây dựng được một bộ tư liệu khoa học có giá trị, có tính hệ thống và tổng hợp cao về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên, KT- XH, môi trường VBB. Đề tài đã góp phần phát triển phương pháp luận và hệ phương pháp xây dựng QHKGB, kế thừa các kinh nghiệm quốc tế và áp dụng phù hợp với điều kiện thực tế Việt Nam. Trên cơ sở đó, Viện TN&MT biển đã xây dựng thành công phương án QHKGB VBB.

DIỆP ANH

Trích: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 16 (Kỳ 2 tháng 8) năm 2023