Trong giai đoạn 2018-2024, TP. Đà Nẵng có hơn 400 dự án với 50.000 hồ sơ cần giải phóng mặt bằng (GPMB). Tính đến 30/9/2024 thành phố đã hoàn thành hơn 200 dự án với số hồ sơ bàn giao mặt bằng hơn 20.000 hồ sơ; giải quyết bố trí tái định cư hàng ngàn hộ dân với tổng số lô đất bố trí hơn 5.000 lô đất tái định cư.

Nhờ làm tốt công tác công tác GPMB, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn thành phố theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo quyền lợi của người dân có đất bị thu hồi nên hàng loạt các dự án lớn, trọng điểm như: Nút giao thông Ngã ba Huế, Nút giao thông cầu Trần Thị Lý; đường cao tốc La Sơn - Túy Loan, đoạn Hòa Liên – Túy Loan; Khu Công nghệ cao, Khu Công nghệ thông tin tập trung, đường Nguyễn Tất Thành nối dài, đường vành đai phía Nam; Nút giao thông trục 1 Tây Bắc... đã hoàn thành đúng tiến độ và đi vào hoạt động góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Tọa đàm chuyên đề “Công tác giải tỏa đền bù – Nhìn từ góc độ đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất”

Tuy nhiên, quá trình thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo các Quyết định quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trước đây đã xuất hiện một số bất cập làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất như: quyết định thu hồi đất; xây dựng, thẩm định và phê duyệt giá đất cụ thể; phê duyệt hỗ trợ khác ngoài quy định,… thuộc thẩm quyền của UBND thành phố, Chủ tịch UBND thành phố; các sở ngành nên hạn chế sự chủ động của UBND các quận, huyện dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện; bất cập, hạn chế về chính sách thu hồi đất theo Luật Đất đai 2013; công tác quản lý đất đai qua các thời kỳ chưa được chặt chẽ…..

Luật đất đai 2024 với những quy định mới về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo nguyên tắc bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch, kịp thời và đúng quy định của pháp luật; vì lợi ích chung, sự phát triển bền vững, văn minh và hiện đại của cộng đồng, của địa phương; quan tâm đến đối tượng chính sách xã hội, đối tượng trực tiếp sản xuất nông nghiệp. Người dân có thể yên tâm hơn bởi đã bảo đảm tốt hơn quyền lợi của người bị thu hồi đất.

Phát biểu tại toạ đàm, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Trần Tuấn Lợi cho biết: Công tác giải toả đền bù không chỉ là vấn đề kỹ thuật pháp lý, mà còn liên quan trực tiếp đến đời sống của người sử dụng đất, quyền lợi hợp pháp của họ đối với tài sản, đất đai. Việc hiểu đúng, đủ và tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất về phía cơ quan quản lý, thực thi sẽ giúp hạn chế những sai sót chủ quan, hạn chế sự thiếu minh bạch.

Đồng thời, về phía người dân và doanh nghiệp sẽ được bảo vệ đầy đủ quyền lợi, tránh những yêu cầu vượt quá, tránh việc sử dụng các biện pháp không đúng quy định để yêu cầu những lợi ích không chính đáng làm tốn kém thời gian công sức của cơ quan nhà nước và nhân dân, có lúc dẫn tới ảnh hưởng trật tự an toàn xã hội.

“Chúng tôi cũng muốn nhấn mạnh sự cần thiết của cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Sở Tài nguyên và Môi trường và Đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến giải tỏa đền bù. Điều này sẽ góp phần đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong quá trình thực thi pháp luật, giảm thiểu các khiếu kiện kéo dài, vượt cấp”, Luật sư Trần Tuấn Lợi chia sẻ.

Với mục tiêu là tạo cơ hội để các bên cùng nắm bắt, thảo luận những vẫn đề đã làm tốt và những mặt còn hạn chế trong quá trình triển khai công tác giải tỏa đền bù, hai tham luận chính được trình bày tại toạ đàm gồm: (1) Tình hình giải tỏa đền bù trong những năm qua; những vướng mắc bất cập của quy định pháp luật và trên thực tế, những nguyên nhân khách quan làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất khi nhà nước thu hồi đất; các điểm mới của luật đất đai năm 2024 nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người bị thu hồi đất; (2) Thực trạng công tác giải tỏa đền bù đã có nhiều kết quả tốt, nhưng vẫn có những trường hợp chưa thực hiện đầy đủ quy trình, chưa thực sự công khai và minh bạch, chưa thật sự công bằng do đó có hiện tượng tăng tiền đền bù sau khiếu nại, có trường hợp khó khăn kéo dài trong bàn giao mặt bằng, có trường hợp chậm nhận đất tái định cư, chậm giải nhân tiền đền bù.

Theo ông Nguyễn Trung Thành, đại diện Đoàn Luật sư Đà Nẵng, một trong những nguyên nhân chính gây ra các bất cập vướng mắc trong quá trình giải tỏa đền bù là sự thiếu tiếp cận pháp luật của người sử dụng đất về quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Sở Tài ngyên và Môi trường và Đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng đã ký kết hợp tác nhằm nâng cao chất lượng đền bù giải tỏa

Đặc biệt, trong các trường hợp mà giá trị đất được người dân tự đánh giá cao hơn mức giá thị trường, các yêu cầu này thường không phù hợp với quy định pháp luật và quy trình định giá của cơ quan chức năng. Điều này không chỉ gây ra sự chậm trễ trong giải quyết khiếu nại mà còn dẫn đến tâm lý bất mãn, thậm chí nghi ngờ tính công bằng và minh bạch của chính quyền. Chính những hiểu lầm này tạo nên rào cản lớn trong việc đạt được sự đồng thuận, làm cho quá trình giải tỏa đền bù kéo dài hơn dự kiến. Trong bối cảnh đó, vai trò của luật sư không chỉ giúp người dân hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ mà còn hỗ trợ họ thực hiện đầy đủ quyền lợi hợp pháp, đảm bảo sự công bằng, minh bạch và hiệu quả trong giải tỏa đền bù.

Tại toạ đàm, trên cơ sở trao đổi, thảo luận, các đại biểu, chuyên gia cũng đề xuất những giải pháp hiệu quả hơn nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất, và đảm bảo rằng họ thực hiện đúng, đủ quyền và nghĩa vụ của mình theo pháp luật.

Phát biểu kết luận toạ đàm, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Võ Nguyên Chương đề nghị Đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng và các luật sư trên địa bàn thành phố tích cực hỗ trợ, phối hợp với các đơn vị, địa phương của thành phố để hoàn thiện hơn nữa chính sách, pháp luật liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư; nâng cao trách nhiệm, tận tâm của cán bộ thực hiện công tác giải tỏa, đền bù, hướng tới bảo đảm lợi ích của người dân.

Theo Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, cần tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, hỗ trợ để các hộ giải tỏa nắm rõ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, góp phần thực hiện tốt công tác GPMB, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

Dịp này, Sở Tài ngyên và Môi trường và Đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng đã ký kết hợp tác giữa hai bên nhằm nâng cao chất lượng đền bù giải tỏa thời gian tới.

Hoàng Anh