Phát biểu khai mạc Hội nghị, Cục trưởng Cục Quản lý TNN Châu Trần Vĩnh cho biết, ngày 27/11/2023, tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam khóa XV đã thông qua Luật TNN số 28/2023/QH15. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến rất lớn về tư duy, cách tiếp cận, thay đổi căn bản phương thức quản trị TNN trong bối cảnh nguồn nước Việt Nam được đánh giá là đang đối mặt với nhiều thách thức.

Cục trưởng Cục Quản lý TNN Châu Trần Vĩnh phát biểu tại Hội nghị

Luật TNN năm 2023 gồm 10 Chương và 86 Điều, đã thể chế hóa nhiều quan điểm, chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước về quản lý, bảo vệ TNN, thông qua 04 nhóm chính sách: Bảo đảm An ninh nguồn nước; xã hội hóa ngành nước; kinh tế TNN và bảo vệ TNN, phòng, chống tác hại do nước gây ra. 

Luật TNN năm 2023 và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành có nhiều nội dung quan trọng, đột phá, tiếp cận quản lý TNN theo xu hướng hiện đại và hướng tới mục tiêu quan trọng nhất đó là “bảo đảm an ninh nguồn nước quốc gia”, trong đó chú trọng và các nội dung quan trọng như: điều hòa, phân phối TNN; hiện đại hóa, chuyên nghiệp hóa công tác quản lý TNN hướng tới quản trị TNN quốc gia trên nền tảng công nghệ số; chuyển dần từ quản lý bằng công cụ hành chính sang quản lý bằng công cụ kinh tế; đẩy mạnh xã hội hoá trong lĩnh vực TNN; phục hồi, làm sống lại các nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt; phân công, phân cấp triệt để cho các địa phương; quy định rõ trách nhiệm các Bộ, địa phương liên quan bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý TNN,...

GS. TS. Trần Hồng Thái - Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng (hàng đầu, bên trái) đến dự Hội nghị

Theo Cục trưởng Cục Quản lý TNN Châu Trần Vĩnh, để đảm bảo Luật TNN được triển khai đồng bộ, hiệu lực hiệu quả, thông suốt từ trung ương đến địa phương ngay sau khi Luật được ban hành, Chính phủ đã ban hành 02 Nghị định và Bộ TN&MT ban hành 03 Thông tư hướng dẫn thi hành Luật, đều đồng bộ có hiệu lực cùng với Luật là từ ngày 01/7/2024.

Luật TNN và các văn bản quy định chi tiết được ban hành đã quy định trách nhiệm cụ thể của các cơ quan, ban, ngành ở Trung ương và địa phương, trong đó Luật đã giao cho địa phương thực thi 28 nội dung để tổ chức thi hành Luật. Việc phân cấp, phân quyền, chú trọng đề cao vai trò, trách nhiệm các bên liên quan đã được cụ thể hóa trong 02 Nghị định, 03 Thông tư hướng dẫn thi hành Luật TNN. 

Cục trưởng Cục Quản lý TNN Châu Trần Vĩnh chia sẻ, tiếp nối công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về TNN, Bộ TN&MT phối hợp với UBND tỉnh Lâm Đồng tổ chức Hội nghị phổ biến, tuyên truyền Luật TNN tại TP. Đà Lạt với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo 17 Sở TN&MT các tỉnh khu vực Đông Nam Bộ, Nam Trung Bộ và Tây nguyên, đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành của tỉnh Lâm Đồng và gần 180 tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng nước cho nhiều mục đích khác nhau như: Nông nghiệp, thủy điện, cấp nước,... trong phạm vi cả nước nhằm chỉ rõ những điểm mới, trách nhiệm thực hiện của các cấp, ngành trong quản lý TNN. “Đây là cơ hội tốt để chúng ta cùng ngồi lại với nhau, chia sẻ, trao đổi nhằm hướng đến mục tiêu cao nhất đó là bảo đảm an ninh nguồn nước, bảo vệ, khai thác, sử dụng hiệu quả nguồn TNN để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong thời kỳ mới” - Cục trưởng Châu Trần Vĩnh nhấn mạnh.

Với những cố gắng, nỗ lực rất lớn của Bộ TN&MT trong công tác xây dựng các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành Luật TNN số 28/2023/QH15, đến nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về TNN mới đã được hoàn thiện đúng tiến độ, chất lượng, là một trong những hệ thống pháp luật chuyên ngành được triển khai xây dựng, hoàn thiện một cách đồng bộ, bảo đảm thể chế hóa quan điểm, chủ trương, chính sách mới của Đảng và đặc biệt là Luật TNN, 2 nghị định hướng dẫn thi hành Luật, 3 thông tư.

Đặc biệt, trong quá trình xây dựng Luật TNN năm 2023, cơ quan soạn thảo đã nhận được sự quan tâm của nhiều đối tác, tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, Bộ Ngoại giao và thương mại Úc, Cơ quan phát triển Pháp, Liên minh Châu Âu,  KOICA, IUCN, JICA, FAO,… để chia sẻ, hiểu sâu hơn mô hình quản lý, bối cảnh, trình độ phát triển, thực tiễn triển khai các chính sách tại các quốc gia tiên tiến trên thế giới, cũng như các quốc gia có điều kiện tương đồng với Việt Nam.

Trong đó, Cơ quan phát triển Pháp, Liên minh châu Âu đã hợp tác và hỗ trợ liên tục trong quá trình xây dựng Luật TNN số 28/2023/QH15, cũng như trong việc thúc đẩy lộ trình thành lập các Tổ chức Lưu vực sông tại Việt Nam.

Tại Hội nghị, Cục trưởng Cục Quản lý TNN Châu Trần Vĩnh đề nghị các báo cáo viên tập trung vào những nội dung cơ bản, những nội dung mới, trong đó nêu rõ trách nhiệm các bộ, địa phương, tổ chức, cá nhân liên quan để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý TNN. Bên cạnh đó, Cục trưởng Châu Trần Vĩnh cũng đề nghị các đại biểu tham dự Hội nghị tập trung nghiên cứu tài liệu và trao đổi thẳng thắn những nội dung còn thắc mắc, vướng mắc trong quá trình triển khai nhằm cùng nhau tổ chức thực hiện hiệu quả Luật TNN năm 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành. 

Phát biểu tại Hội nghị, đồng chí Nguyễn Ngọc Phúc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng cho biết, tỉnh Lâm Đồng có diện tích gần 1 triệu ha, dân số trên 1,3 triệu người; nằm trên vùng cao nguyên Lang Biang, có độ cao từ 800 – 1500 m so với mặt nước biển và là đầu lưu vực của hệ thống sông Đồng Nai; với lượng nước mặt và nước ngầm dồi dào đảm bảo về mặt chất lượng  và khối lượng hỗ trợ cho phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nước sinh hoạt cho địa phương và các tỉnh trong khu vực; và là điều kiện rất thuận lợi cho phát triển thủy điện, du lịch liên quan đến thác, hồ cảnh quan với nhiều sản phẩm du lịch đặc thù như du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, du lịch mạo hiểm.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Ngọc Phúc phát biểu

Tuy nhiên, những năm gần đây với dân số ngày càng gia tăng, áp lực nước cho sinh hoạt, nông nghiệp; đặc biệt là tác động do biến đổi khí hậu gây ra, Lâm Đồng cũng như các địa phương trong nước đang phải đối mặt với an ninh nguồn nước, với chất lượng nước có nguy cơ ô nhiễm cao, số lượng nguồn nước ngày càng suy giảm nghiêm trọng hoặc trong những thời điểm mưa nhiều gậy ngập úng và sạt lở đất ảnh hưởng rất lớn đến tài sản và nhân mạng người dân.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Ngọc Phúc cũng nhấn mạnh, để khai thác, sử dụng, quản lý, bảo vệ TNN hiệu quả, bền vững Quốc hội đã ban hành Luật TNN năm 2023; Chính phủ, Bộ TN&MT đã kịp thời ban hành các Nghị định, Thông tư, văn bản qui định, hướng dẫn thực hiện; sau khi được ban hành đã phát huy hiệu lực, hiệu quả về nhiều mặt, tạo hành lang pháp lý khá đầy đủ, toàn diện trong quản lý, bảo vệ TNN trên phạm vi cả nước, qua đó, nâng cao hiệu lực thi hành, điều chỉnh các hành vi, cách ứng xử tích cực với TNN; góp phần đảm bảo an ninh nguồn nước trong phát triển kinh tế - xã hội.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm

Tại Hội nghị, các đại biểu đã nghe các báo cáo viên thuộc Cục Quản lý TNN giới thiệu Luật TNN năm 2023 và những điểm mới của Luật; những nội dung chính của Nghị định số 53/2024/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số Điều của Luật TNN; Nghị định số 54/2024/NĐ-CP quy định việc hành nghề khoan nước dưới đất, kê khai, đăng ký, cấp phép, dịch vụ TNN và tiền cấp quyền khai thác TNN; Thông tư số 03/2024/TT-BTNMT quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật TNN 2023 và Thông tư số 04/2024/TT-BTNMT quy định việc kiểm tra việc chấp hành pháp luật về TNN và thẩm định, nghiệm thu kết quả hoạt động điều tra cơ bản TNN.

Trên cơ sở các nội dung được giới thiệu, các đại biểu tham dự đã trao đổi, chia sẻ các giải pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn, bất cập trong quản lý TNN tại thực tiễn của địa phương.

 Thanh Tâm