Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân đến dự và phát biểu khai mạc tại Hội nghị các nhà khoa học trẻ ngành TN&MT. Tạp chí Tài nguyên và Môi trường trân trọng đăng toàn văn bài phát biểu của Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân

Kính thưa Quý vị đại biểu, các vị khách quý,

Hôm nay, tôi rất vui mừng đến dự Hội nghị các nhà khoa học trẻ ngành Tài nguyên và Môi trường và ra mắt Câu lạc bộ các nhà khoa học trẻ ngành Tài nguyên và Môi trường. Thay mặt Lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường, tôi xin gửi đến quý vị đại biểu, các vị khách quý lời chào mừng nồng nhiệt, lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành công.

Thưa quý vị đại biểu, các vị khách quý đang có mặt trực tiếp tại Hội trường và quý vị đại biểu, các vị khách quý đang tham dự trực tuyến tại các điểm cầu ngày hôm nay!

Thân Nhân Trung – một vị Tiến sĩ triều Lê đã từng nói “Hiền tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thì đất nước mạnh và càng lớn lao, nguyên khí suy thì thế nước yếu mà càng xuống thấp”. Câu nói ấy không chỉ đúng trong xã hội thời Lê mà đến tận ngày hôm nay vẫn còn nguyên giá trị, khi giáo dục đang trở thành quốc sách hàng đầu; khi khoa học – công nghệ và đội ngũ trí thức đang giữ một vai trò cực kỳ quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.

Vai trò của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đã được khẳng định trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng và được thể hiện xuyên suốt trong các mục tiêu của Kế hoạch hành động quốc gia, là công cụ then chốt trong thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững; đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế, giải quyết các thách thức trên mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội.

Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định coi khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong các đột phá chiến lược quan trọng nhất tiến tới phát triển nhanh, bền vững. Đồng thời yêu cầu: “Có thể chế, cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, thúc đẩy ứng dụng, chuyển giao công nghệ; nâng cao năng lực nghiên cứu, làm chủ một số công nghệ mới, hình thành năng lực sản xuất mới có tính tự chủ và khả năng thích ứng, chống chịu của nền kinh tế; lấy doanh nghiệp làm trung tâm nghiên cứu phát triển, ứng dụng và chuyển giao công nghệ, ứng dụng công nghệ số. Phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo”.

Gần đây, ngày 11 tháng 5 năm 2022, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 569/QĐ-TTg ban hành Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030. Trong đó có nhiều định hướng quan trọng đối với ngành tài nguyên và môi trường của chúng ta, một số định hướng cơ bản như:

Nghiên cứu cơ sở khoa học cho việc sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên; nghiên cứu nhận dạng bản chất, nguyên nhân, tác động của thiên tai, tương tác giữa tự nhiên - con người - xã hội, quá trình biến đổi khí hậu ở Việt Nam làm cơ sở khoa học cho việc đề xuất và thực hiện các giải pháp hạn chế, ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Đẩy mạnh nghiên cứu liên ngành giữa khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, nhân văn và công nghệ về biển, đại dương nhằm xác lập luận cứ khoa học cho việc xây dựng quy hoạch, hoạch định, hoàn thiện chính sách phát triển, quản lý, khai thác nguồn lợi từ biển, ứng phó với biến đổi khí hậu, phục vụ phát triển kinh tế biển bền vững.

Trong bảo vệ môi trường, tập trung vào tận thu, tái chế phụ phẩm, xử lý ô nhiễm môi trường bằng công nghệ sinh học; bảo tồn, lưu giữ và khai thác hợp lý nguồn gen quý hiếm; bảo vệ đa dạng sinh học. Phát triển, ứng dụng, chuyển giao công nghệ tiên tiến, thiết bị hiện đại tái chế chất thải, sử dụng bền vững tài nguyên và phục hồi môi trường; công nghệ thu hồi và lưu trữ cacbon ở các nhà máy nhiệt điện và các cơ sở sản xuất phát thải cacbon khác.

- Nghiên cứu ứng dụng, làm chủ công nghệ tiên tiến trong quản lý, khai thác biển, hải đảo và đại dương phục vụ hoạch định, quy hoạch và phát triển kinh tế biển; Nghiên cứu ứng dụng, làm chủ công nghệ trong dự báo tác động của biến đổi khí hậu lên hệ thống tự nhiên và xã hội, công nghệ về giảm phát thải khí nhà kính, công nghệ trong nhận dạng, dự báo, cảnh báo các loại hình thiên tai.

Theo đó, các nhiệm vụ và giải pháp thực hiện chiến lược để phát triển nguồn nhân lực đó là: (1) Phát triển các viện nghiên cứu, trường đại học và các tổ chức khoa học và công nghệ khác trở thành các chủ thể nghiên cứu mạnh; (2) Phát triển nguồn nhân lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo có trình độ và năng lực sáng tạo cao.

Thưa các đồng chí!

Việt Nam đang đứng trước cuộc cạnh tranh về KH&CN. Do đó, việc thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu khoa học trong giới trẻ để góp phần kiến tạo một tương lai xanh là hết sức cần thiết. Việt Nam đã trải qua các giai đoạn phát triển mạnh mẽ, đến nay là giai đoạn cần có sự bứt phá hơn; tuy nhiên, chúng ta không thể bứt phá bằng tài nguyên thiên nhiên và lao động giá rẻ mà cần phải dựa vào khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Để làm được điều đó, có rất nhiều điều phải chuẩn bị: chuẩn bị nguồn lực từ sớm, từ xa, chú trọng đào tạo từ các thế hệ trẻ; có như vậy, trong tương lai nguồn nhân lực mới góp phần vào sự phát triển của đất nước.

Với các định hướng, nhiệm vụ và giải pháp của Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ, đối với ngành tài nguyên và môi trường, đội ngũ chuyên gia, cán bộ khoa học và công nghệ chính là nhân tố quyết định sự phát triển khoa học và công nghệ, là khâu đột phá trong phát triển nguồn nhân lực ngành tài nguyên và môi trường. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, khi cuộc cách mạng 4.0 đang phát triển mạnh mẽ đã mở ra nhiều cơ hội và thách thức về nghiên cứu khoa học đối với các nhà khoa học nói chung và các nhà khoa học trẻ nói riêng.

Hội nghị ngày hôm nay đã lựa chọn ý tưởng chủ đề rất có ý nghĩa với thực tế của Ngành và yêu cầu của xã hội để cùng nhau hành động vì một Việt Nam phát triển văn minh, bền vững. Tôi tin tưởng rằng việc thành lập “Câu lạc bộ các nhà khoa học trẻ ngành Tài nguyên và Môi trường” sẽ quy tụ được các nhà khoa học trẻ thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau trong và ngoài ngành Tài nguyên và Môi trường để tạo nên một đội ngũ chuyên gia trẻ đầy năng động, đầy tài năng, sẵn sàng cống hiến sức trẻ, nhiệt huyết, tri thức cho sự phát triển của Ngành.

Nhân dịp này, thay mặt Lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường, tôi biểu dương và nhiệt liệt chúc mừng các nhà khoa học nói chung, các nhà khoa học trẻ nói riêng của các đơn vị trực thuộc Bộ đã có những cống hiến thầm lặng, miệt mài nghiên cứu sáng tạo, góp phần quan trọng trong công tác nghiên cứu khoa học cũng như sự nghiệp đào tạo, phát triển của Ngành.

Thưa quý vị đại biểu, các vị khách quý!

Trải qua hai mươi năm xây dựng và phát triển, hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có những bước phát triển vững chắc. Các kết quả nghiên cứu đã góp phần hình thành hệ thống cơ sở lý luận khoa học phục vụ việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật của ngành tài nguyên và môi trường; là cơ sở định hướng cho công tác xây dựng chiến lược, chính sách, quy hoạch quốc gia về tài nguyên và môi trường; góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác quản lý và điều tra cơ bản tài nguyên và môi trường phù hợp với tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc nghiên cứu, triển khai hoạt động khoa học và công nghệ trong lĩnh vực tài nguyên môi trường vẫn còn những tồn tại, hạn chế như: thiếu cơ chế phối hợp, thiếu nguồn lực để thu hút, động viên các nhà khoa học, đặc biệt là các nhà khoa học trẻ tham gia công tác nghiên cứu; cơ sở vật chất - kỹ thuật phục vụ cho nghiên cứu khoa học còn nghèo nàn, lạc hậu; thông tin khoa học và công nghệ còn thiếu và không kịp thời,...

Tôi mong rằng sau hội nghị này, chúng ta và đặc biệt là các nhà khoa học trẻ sẽ cùng chung tay, nỗ lực để triển khai thực hiện các định hướng và giải pháp thúc đẩy phát triển khoa học và công nghệ của ngành tài nguyên và môi trường. Tôi cũng mong muốn và kêu gọi các nhà khoa học trẻ ngành tài nguyên và môi trường tiếp tục nỗ lực, cố gắng hơn nữa để thực hiện thành công Chiến lược phát triển ngành tài nguyên và môi trường đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2040 và Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030 theo các định hướng cơ bản sau đây:

Thứ nhất, tăng cường liên kết giữa các Viện nghiên cứu, các Trường đại học để hình thành các nhóm nghiên cứu liên ngành, liên lĩnh vực theo Quy chế thành lập và tổ chức hoạt động nhóm nghiên cứu mạnh của Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ được ban hành trong thời gian tới.

Thứ hai, tǎng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ khoa học và công nghệ ngành TN&MT; trẻ hoá đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ; khơi dậy nhiệt tình của thế hệ trẻ theo đuổi sự nghiệp nghiên cứu khoa học và công nghệ. Tranh thủ tối đa các chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế để tiếp tục hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng các nhà khoa học trẻ của ngành tài nguyên và môi trường.

Thứ ba, các đơn vị trực thuộc bộ, đặc biệt là Vụ Khoa học và Công nghệ tiếp tục hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi để các nhà khoa học trẻ phát triển các hướng nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng về tài nguyên và môi trường có giá trị thực tiễn cao. Vụ Khoa học và Công nghệ nghiên cứu, tham mưu Bộ để có chế độ thưởng, phụ cấp và trợ cấp cho các công trình khoa học và công nghệ có giá trị. Có cơ chế để cán bộ khoa học và công nghệ trẻ bảo đảm thu nhập chính đáng thông qua việc tham gia các hợp đồng nghiên cứu - triển khai.

Kính thưa quý vị đại biểu, các vị khách quý,

Một lần nữa, thay mặt Lãnh đạo Bộ TN&MT, tôi xin chúc mừng sự ra mắt của Câu lạc bộ các nhà khoa học trẻ ngành Tài nguyên và Môi trường. Kính chúc toàn thể quý vị đại biểu, các vị khách quý luôn dồi dào sức khỏe; chúc các nhà khoa học trẻ luôn có nhiều ý tưởng đổi mới, sáng tạo, đóng góp nhiều hơn nữa cho công tác quản lý Ngành và cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Xin trân trọng cảm ơn!