Trong ngày 05/9/2024, Hội nghị đã được nghe các báo cáo viên giới thiệu và phổ biến những cơ sở pháp lý quan trọng trong quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên đất đai. Cụ thể: Nghị định số 101/2024/NĐ-CP quy định về điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai; Nghị định số 102/2024/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Đất đai 2024; Nghị định số 88/2024/NĐ-CP quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.

Mục đích hướng đến của Hội nghị, nhằm đạt được sự thống nhất trong nhận thức, nâng cao chất lượng tổ chức thực hiện, áp dụng Luật Đất đai 2024 vào thực tiễn cuộc sống. Sau Hội nghị này, lãnh đạo các Sở TN&MT trong cả nước sẽ chính là báo cáo viên tại địa phương của mình, tiếp nối việc phổ biến, tuyên truyền, chỉ đạo thực hiện thống nhất các quy định của pháp luật đất đai. Đồng thời, căn cứ các quy định của Luật và các Nghị định, Thông tư nhanh chóng tham mưu để Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố ban hành đầy đủ, kịp thời các văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền, thống nhất, đồng bộ với Luật và các Nghị định, Thông tư, đảm bảo đầy đủ cơ sở pháp lý để triển khai thi hành Luật Đất đai 2024 hiệu quả tại địa phương .

Phóng viên Tạp chí TN&MT giới thiệu những cơ sở pháp lý đã được các báo cáo viên trực tiếp phổ biến tại Hội nghị ngày 05/9/2024:

Ông Phạm Ngô Hiếu (Phó Cục trưởng Cục Đăng ký dữ liệu và Thông tin đất đai): Giới thiệu những điểm mới của Nghị định số 101/2024/NĐ-CP ngày 29/7/2024.

Ông Phạm Ngô Hiếu giới thiệu Nghị định số 01/2024/NĐ-CP tại Hội nghị ngày 05/9/2024

Theo Phó Cục trưởng Cục Đăng ký dữ liệu và Thông tin đất đai Phạm Ngô Hiếu, Nghị định số 101/2024/NĐ-CP quy định về điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và Hệ thống thông tin đất đai gồm 5 Chương, 68 Điều để quy định chi tiết các nội dung được giao tại 44 Điều thuộc 3 Chương (IV, X, XII) của Luật Đất đai 2024.

Trong đó, về điều tra, đánh giá đất đai, bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất trong Luật Đất đai 2024 đã quy định cụ thể về: Nguyên tắc điều tra, đánh giá đất đai và bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất đai; các hoạt động điều tra, đánh giá đất đai nội dung điều tra, đánh giá đất đai bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất; tổ chức thực hiện điều tra đánh giá đất đai, bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất. Tại Nghị định số 101/2024/NĐ-CP đã cụ thể hóa: Trình tự tổ chức thực hiện điều tra, đánh giá đất đai (Xây dựng, phê duyệt, lựa chọn đơn vị thực hiện, xây dựng số liệu, bản đồ, báo cáo và lấy ý kiến đối với kết quả điều tra, đánh giá đất đai).

Bên cạnh đó, quy định cụ thể trình tự, thủ tục thẩm định, phê duyệt và công bố kết quả điều tra, đánh giá đất đai (Bộ TN&MT có trách nhiệm đối với các vùng kinh tế - xã hội và cả nước; cấp tỉnh có trách nhiệm đối với kết quả trong phạm tỉnh); Trình tự tổ chức bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất.

Về thời gian giải quyết thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp Giấy chứng nhận (điều 22, Nghị định số 101), nội dung tại Điều này được bố cục theo các trường hợp đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất theo quy định tại Luật Đất đai 2024.

Đặc biệt, để làm rõ trách nhiệm của từng cơ quan trong việc đảm bảo thời gian giải quyết thủ tục thì Nghị định số 101/2024/NĐ-CP đã quy định về thời gian theo hướng không tính thời gian cơ quan thuế xác định nghĩa vụ tài chính, thời gian thực hiện nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất, thời gian xem xét xử lý đối với trường hợp sử dụng đất có vi phạm pháp luật, thời gian trưng cầu giám định…

Tại khoản 1 Điều 22 Nghị định số 101/2024/NĐ-CP quy định đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất lần đầu là không quá 20 ngày làm việc; cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất lần đầu là không quá 3 ngày làm việc.

Nghị định số 101/2024/NĐ-CP quy định các trường hợp đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất phải cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, gồm: Hợp thửa đất hoặc tách thửa đất; Người thuê, thuê lại quyền sử dụng đất của nhà đầu tư được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để đầu tư xây dựng kinh doanh kết cấu hạ tầng; Dự án đầu tư có sử dụng đất mà điều chỉnh quy hoạch xây dựng chi tiết dự án theo quy định của pháp luật về xây dựng hoặc trường hợp chủ đầu tư dự án đã được cấp Giấy chứng nhận cho toàn bộ diện tích đất thực hiện dự án mà có nhu cầu cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất cho từng thửa đất theo quy hoạch xây dựng chi tiết đã được phê duyệt.

Bà Đoàn Thị Thanh Mỹ - Vụ trưởng Vụ Đất đai: Giới thiệu các điểm mới, nổi bật của Nghị định số 102/2024/NĐ-CP ngày 30/7/2024.

Bà Đoàn Thị Thanh Mỹ giới thiệu những quy định của Nghị định số 102/2024/NĐ-CP

Theo Bà Đoàn Thị Thanh Mỹ, Nghị định số 102/2024/NĐ-CP gồm 10 chương, 113 điều, trong đó: Chương I: Những Quy định chung (12 điều); Chương II: Tổ chức dịch vụ công về đất đai (2 điều); Chương III: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (10 điều); Chương IV: Thu hồi đất, trưng dụng đất (16 điều); Chương V: Phát triển, quản lý, khai thác quỹ đất (3 điều); Chương VI: Giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất (20 điều); Chương VIII: Theo dõi và đánh giá việc quản lý, sử đụng đất đai; kiểm tra chuyên ngành đất đai (4 điều); Chương IX: Giải quyết TCĐĐ, xử lý VPPL về đất đai đối với người có hành vi VPPL về đất đai khi thi hành công vụ trong lĩnh vực đất đai (5 điều); Chương X: Điều khoản thi hành (4 điều)

Cũng theo Bà Đoàn Thị Thanh Mỹ, Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai gồm 10 Chương, 113 Điều quy định chi tiết 54 nội dung được giao trong Luật, bảo đảm có hiệu lực đồng thời với thời điểm có hiệu lực của Luật Đất đai. Trong đó, quy định về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng; xác định cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp; quy định chi tiết phân loại đất; xác định loại đất; hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số; quy định về nhận chuyển nhượng vốn đầu tư là giá trị quyền sử dụng đất của tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài; quy định việc nhận quyền sử dụng đất tại khu vực hạn chế tiếp cận đất đai; việc giải quyết trường hợp chưa thống nhất về địa giới đơn vị hành chính và quy định chung về thực hiện thủ tục hành chính; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất…

Nổi bật, về thu hồi đất, Nghị định đã hướng dẫn thực hiện trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai; thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người; cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc, quyết định thu hồi đất, khiếu nại quyết định thu hồi đất, quyết định cưỡng chế.

Ông Vũ Sỹ Kiên (Phó Cục trưởng Cục Quy hoạch và Phát triển tài nguyên đất): Giới thiệu về những điểm mới quan trọng của Nghị định số 88/2024/NĐ-CP về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.

Ông Vũ Sỹ Kiên giới thiệu về Nghị định số 88/2024/NĐ-CP

Nghị định số 88/2024/NĐ-CP quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành khoản 3 Điều 87, Điều 92, Điều 94, Điều 95, Điều 96, Điều 98, Điều 99, Điều 100, Điều 102, Điều 106, Điều 107, Điều 108, Điều 109 và Điều 111 của Luật Đất đai về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.

Nổi bật của Nghị định là việc quy định việc bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở khi Nhà nước thu hồi đất quy định tại khoản 1 Điều 96, khoản 1 Điều 98, khoản 1 Điều 99 của Luật Đất đai 2024.

Theo quy định giá đất tính tiền sử dụng đất khi bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi cho hộ gia đình, cá nhân, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài đang sử dụng đất ở, đang sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam là giá đất được xác định theo bảng giá đất tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; trường hợp bồi thường bằng cho thuê đất thu tiền thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê thì giá đất tính tiền thuê đất là giá đất cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Nghị định cũng quy định, giá đất tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi cho tổ chức kinh tế có đất ở thu hồi là giá đất cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Người có đất thu hồi được bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở mà có chênh lệch giá trị giữa tiền bồi thường, hỗ trợ về đất với tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phải nộp khi được giao đất, thuê đất khác hoặc tiền mua nhà ở thì xử lý như sau: Trường hợp tiền bồi thường, hỗ trợ về đất lớn hơn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phải nộp khi được giao đất, thuê đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc tiền mua nhà ở thì người có đất thu hồi được nhận phần chênh lệch;

Trường hợp tiền bồi thường, hỗ trợ về đất nhỏ hơn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phải nộp khi được giao đất, thuê đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc tiền mua nhà ở thì người có đất thu hồi phải nộp phần chênh lệch.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh căn cứ quỹ đất, quỹ nhà và tình hình thực tế tại địa phương quy định tỷ lệ quy đổi, điều kiện bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở để bồi thường cho người có đất thu hồi,…

Bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở khi Nhà nước thu hồi đất quy định tại khoản 1 Điều 96, khoản 1 Điều 98, khoản 1 Điều 99 của Luật Đất đai 2024. 

Các trường hợp khác được bồi thường về đất và điều kiện được bồi thường về đất quy định tại khoản 3 Điều 95 của Luật Đất đai 2024. 

Bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất đối với trường hợp diện tích đo đạc thực tế khác với diện tích ghi trên giấy tờ về quyền sử dụng đất.

Phóng viên Tạp chí TN&MT tiếp tục thông tin tới bạn đọc những cơ sở pháp lý được giới thiệu trong ngày 06/9/2024 trong Bài 2

Diệp Anh - Ngọc Huyền