Ông Trọng Minh, chuyên gia về công nghệ rất tâm huyết với lĩnh vực bảo vệ môi trường

Theo ông Trọng Minh, chuyên gia về công nghệ, thành viên GRAC team thuộc Công ty Cổ phần Công nghệ Grac cho biết hiện trạng về thu tiền rác hiện nay: Hầu như dịch vụ thu gom vận chuyển rác thải đang thu tiền mặt. Việc chuyển đổi từ thu tiền mặt sang online là lộ trình rất lâu dài và đầy thách thức. Nếu chỉ thu tiền rác online trong giai đoạn hiện tại sẽ không có đủ tiền cho chi phí thu gom hiện nay vì tỷ lệ đóng tiền online thấp.

Ảnh minh họa 

Thanh toán online đối với dịch vụ rác thải không thể nào giống như dịch vụ điện và nước. Bởi vì cắt các dịch vụ điện và nước thì đơn giản, nhưng cắt dịch vụ rác sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường từ người dân như đổ rác trộm, mang ra khu vực công cộng,…

Người lớn tuổi, khu vực nông thôn thì việc đóng tiền qua app sẽ khó khăn. Đồng thời, sẽ có phí thanh toán nếu đóng tiền online.

Hiện đang có xung đột về lợi ích giữa các bên. Cơ quan nhà nước thúc đẩy chuyển đổi số và thanh toán không tiền mặt, còn đối với đơn vị thu gom chưa sẵn sàng cho sự thay đổi.

Các Hợp tác xã, lực lượng thu gom rác dân lập thì không có chi phí để đầu tư, tiếp cận công nghệ. Nhân sự không đáp ứng được việc sử dụng máy tính, điện thoại có cài đặt app. Đặc biệt, là nhiều người thu gom có khả năng không biết chữ hoặc bị giới hạn về đọc hiểu chữ.

Giá tiền dịch vụ rác thải ở TP. Hồ Chí Minh gần 100.000VND/hộ gia đình/tháng vào năm 2025 bao gồm tiền thu gom rác, tiền vận chuyển rác, tiền xử lý rác. Việc thu tiền từ các hộ gia đình sẽ ngày một khó khăn hơn trước đây.

Việc đáp ứng nhu cầu áp dụng công nghệ giữa các địa phương mà vẫn thỏa mãn công tác thu tiền mặt của người thu gom/ đơn vị thu gom rác thải là việc cần thiết.

Cũng theo ông Trọng Minh, các cơ quan quản lý nhà nước muốn nắm thông tin về tiền vận chuyển, xử lý rác thải vì liên quan tới ngân sách. Và muốn nắm thông tin về tiền thu gom rác của hộ gia đình vì liên quan tới dịch vụ thu gom tại địa phương. Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có phân công trách nhiệm cho UBND cấp xã về quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại địa phương.

Các đơn vị thu gom quy mô nhỏ như Hợp tác xã vệ sinh môi trường vẫn được thu tiền mặt và khả năng thu tiền công nợ tốt hơn so với thu tiền online.

Ông Trọng Minh đưa ra giải pháp thu tiền mặt dịch vụ thu gom rác thải áp dụng công nghệ từ Grac:

Grac tạo ra giao diện thu tiền mặt dành cho người thu gom rác có smart phone, tại giao diện này người thu gom rác sau khi thu tiền mặt thì sẽ “xác nhận thanh toán” để cho hộ gia đình và cơ quan quản lý nhà nước cập nhật nhanh chóng.

Đối với người thu gom rác bị hạn chế về chữ viết, công nghệ, điện thoại thì sau khi thu sẽ báo về cho đại diện pháp luật (công ty, hợp tác xã) mà họ đang tham gia. Sau đó sẽ Xác nhận thanh toán. Giao diện trên web nên không cần cài đặt app.

Giải pháp này giúp cho 4 bên: người thu tiền, đơn vị thu gom rác, UBND cấp xã, hộ gia đình/chủ nguồn thải có thể nắm được thông tin rõ ràng.

Theo ông Trọng Minh, lợi ích của việc áp dụng công nghệ thu giá rác bằng tiền mặt là người thu gom/người thu tiền vẫn được thu tiền mặt như trước kia. Người thu gom không có điện thoại thông minh, không có app vẫn đáp ứng được nhu cầu thay đổi về mặt công nghệ. Cơ quan quản lý nhà nước thu được tiền vận chuyển và tiền xử lý.

 Minh Diệp